Vanaf 2020 moet klimaatbestendigheid standaard onderdeel zijn van overheidsbeleid en uitvoering. De noodzaak staat niet ter discussie. Waar het aan schort, is een structurele uitvoering.
Weersextremen als gevolg van klimaatverandering vragen om een gebouwde omgeving die daarop is afgestemd. Klimaatadaptief bouwen kan de negatieve gevolgen van wateroverlast, hittestress en langdurige droogte beperken. Wateroverlast kun je terugdringen met bijvoorbeeld de aanleg van groene daken en waterdoorlatende bestrating. Bij hittestress ligt de oplossing in een groene en waterrijke inrichting van wijken: een goed geregelde groenvoorziening komt de biodiversiteit ten goede. Aansprekend voorbeeld wat dat betreft is een nieuw te bouwen parkeergarage in Den Haag: BinckPark. Het gebouw krijgt een dakpark dat openstaat voor omringende bewoners en dat het stadsklimaat (schone lucht, waterbuffering en reducering hitte-eilandeffect) moet verbeteren. De inrichting van het park geschiedt in samenwerking met de bewoners. “Technisch kan er al veel, heel veel,” zegt Helen Visser, programmamanager duurzaamheid bij Bouwend Nederland. “Probleem is dat de technische mogelijkheden die beschikbaar zijn in de markt te weinig worden toepast en uitgevraagd.” Bedrijven moeten volgens Visser de mogelijkheid krijgen om zich op dit onderwerp echt te onderscheiden in de markt. Visser: “Aanpassingen in de gebouwde omgeving maak je niet voor één of twee jaar, maar voor tientallen jaren. Dat betekent dat elk bouwproject, van verkeersplein tot woonwijk, dat niet klimaatadaptief wordt ontwikkeld, een gemiste kans is.”
Gunnen
Overheden hebben inmiddels de plicht om in elk planologisch project klimaatadaptatie mee te nemen, maar Visser ziet het nog te weinig gebeuren. De resultaten van een dit jaar door Bouwend Nederland geïnitieerd onderzoek (uitgevoerd door DirectResearch) wezen er al op dat er nog een wereld te winnen is. Visser: “Gemeenten zijn een van de grootste opdrachtgevers in de bouw, ze kunnen gunnen op klimaatadaptieve uitvoering van een project. Als je dan ziet dat vijfenvijftig procent van de gemeenten aangeeft klimaatbestendigheid niet als gunningscriterium op te nemen in het aan te besteden project, dan is dat enorm teleurstellend.”
Als verzachtende omstandigheid noemt Visser ‘het overvolle bordje’ van gemeenten. “Om de ambitieuze klimaatdoelen te halen, zijn er écht veel aanpassingen nodig in de gebouwde omgeving. Juist gemeenten hebben een belangrijke rol op onder andere het gebied van de energietransitie, duurzame mobiliteit en klimaatadaptatie. Als gemeente moet je voldoende mensen en middelen hebben om al die zaken aan te pakken. Gemeenten hebben er ook niet een evenredig deel ambtenaren en een evenredig budget bij gekregen om de zaken goed uit te zoeken en uit te voeren.”
Betere afstemming
Wat we zien, zegt Visser, is dat een aantal decentrale overheden eigen prestatie-eisen opstellen voor klimaatadaptatie. Visser: “Bouwend Nederland pleit voor meer centrale regie, zodat niet elke partij andere eisen gaat uitvragen. Dan kunnen bedrijven hier ook pakketten op gaan ontwikkelen. In het onderzoek gaf de helft van de gemeenten aan dat ze behoefte hebben aan technisch advies uit de bouwwereld en dat ze het fijn zouden vinden als bedrijven adviseren over klimaatadaptief bouwen. Dat is positief, maar dat betekent ook dat je al in vroeg projectstadium met elkaar in overleg moet gaan én dat je bij de gunning klimaatadaptieve oplossingen ook daadwerkelijk zwaar laat meewegen.”
Zelf stappen zetten
Om de stap vooruit te zetten, heeft Bouwend Nederland, samen met onder andere de Vereniging van Nederlandse Projectontwikkeling Maatschappijen (NEPROM) en WoningbouwersNL het platform KAN (Klimaatadaptief bouwen met de natuur) gelanceerd. Deelnemende partijen, bouwers en projectontwikkelaars ontwikkelen voor 2023 een klimaatadaptieve en natuurinclusieve nieuwbouwwijk. “Deze kennis,” zegt Visser, “wordt sectorbreed gedeeld, mede met financiering van de overheid (agentschap RVO). Ook Gemeenten kunnen zich aansluiten op voorwaarde dat ze daadwerkelijk een klimaatadaptieve en natuurinclusieve nieuwbouwwijk gaan realiseren. We willen kennis delen en van elkaar leren. En zeker ook lessen trekken uit gerealiseerde projecten, wat functioneert goed, wat kan er beter?”
Bezoek voor meer informatie de website
