Financiering via de bank wordt steeds moeilijker voor kleine ondernemers. Het gat wordt steeds meer opgevuld door nieuwe partijen, zoals fintechs en andere non-bancaire instellingen. Ronald Kleverlaan van Stichting MKB Financiering heeft de markt in tien jaar tijd snel zien veranderen.
‘Qua non-bancaire financiering heb je veel meer flexibiliteit, alleen al omdat er veel meer aanbod is’
‘De markt moest tien jaar geleden nog op gang komen. Je had in die tijd geen alternatief voor banken,’ blikt hij terug. Dat is nu heel anders: ‘Via crowdfunding werd jaarlijks 500 duizend euro opgehaald. In 2023 was dat 1 miljard euro.’ Uit onderzoek van Stichting MKB Financiering blijkt dat de totale waarde van non-bancaire financiering in 2023 zo’n 27% is gegroeid, tot 5,1 miljard euro. Ruim een op de drie financieringen tot 1 miljoen euro (36%) is buiten de traditionele banken om geregeld. Het is nog niet genoeg om in de totale financieringsbehoefte van het mkb te voorzien, meent Kleverlaan. ‘Op dit moment hebben Nederlandse banken ongeveer 110 miljard euro aan financieringen uitstaan bij het mkb. Dat is bijna 35 miljard euro minder dan 10 jaar geleden.’
Financieringsmarkt
Er is een netwerk ontstaan van fintechs en andere non-bancaire instellingen die elkaar beconcurreren op de financieringsmarkt. ‘Een deel is digitaal georiënteerd. Andere financiers specialiseren zich op relatiebankieren en het ondersteunen bij het aanscherpen van de financieringsaanvraag.’ Het zorgt voor een veel stabieler ecosysteem, zegt Kleverlaan. ‘Als er behoeftes zijn in de markt, dan worden deze ook opgevuld. Je creëert veel meer flexibiliteit in de markt. Mkb-ondernemers kiezen voor non-bancaire aanbieders omdat de financier je vaak beter begrijpt, er meer maatwerk mogelijk is en het financieringsproduct beter is afgestemd op je financieringsbehoefte. De bank heeft weinig ruimte voor maatwerk voor kleine kredieten. Qua non-bancaire financiering heb je veel meer flexibiliteit, alleen al omdat er veel meer aanbod is. Je wordt beter gehoord en de aanvraag verloopt vaak veel sneller. Daarnaast hebben non-bancaire financiers vaak nog accountmanagers in dienst die ondernemers actief begeleiden.’ ‘Uit alle statistieken blijkt dat de financiering steeds moeilijker is voor kleine ondernemers. In het Nationaal Convenant MKB-Financiering is afgesproken dat non-bancaire financiering een belangrijke rol gaat spelen in de toekomst voor financieringen tot €1 miljoen.’ Onder meer vanuit het ministerie van Financiën is een zogenoemd IBO-onderzoek gedaan naar het beleid en de instrumenten die de Nederlandse overheid inzet rondom de financiering van het mkb. Daaruit blijkt dat de overheid het in grote lijnen best wel goed doet, met de kanttekening om op twee segmenten te focussen: de grote ‘scale-ups’ en financieringen onder de 1 miljoen euro voor mkb-bedrijven. In een reactie op het IBO-onderzoek onderschrijft het kabinet de noodzaak om vol in te zetten op non-bancaire financiering.
Kapitaal aantrekken
Kleverlaan constateert dat de markt de afgelopen vijf jaar snel is geprofessionaliseerd. ‘Door zelfregulering en het keurmerk Erkend MKB Financier, dat door de overheid steeds actiever wordt omarmt. En voor crowdfunding is sinds een jaar Europese regelgeving van kracht.’ Stichting MKB Financiering heeft de afgelopen vijf jaar de knelpunten in kaart gebracht voor ondernemers en politiek aangekaart. Een obstakel is de vindbaarheid van non-bancaire financiering. ‘Het is heel mooi dat er tientallen grotere nieuwe non-bancaire financiers in de markt zijn, maar hoe moet je die als mkb’er vinden? Banken, overheid en financiers hebben afgesproken door te verwijzen naar partijen die mogelijk wél kunnen helpen en de KvK FinancieringsGids moet daarin voorzien.’ Een belangrijk knelpunt is daarnaast de kapitaalbehoefte van non-bancaire financiers. ‘Die moeten tegen acceptabele kosten kapitaal kunnen aantrekken om uit te zetten. Wanneer zij goedkoper aan geld kunnen komen, des te goedkoper ze dat ook weer kunnen uitzetten.’ Geld is er in overvloed, meent Kleverlaan. ‘We hebben als Nederlanders gezamenlijk bijna 600 miljard euro aan spaargeld. Nóg los van het geld van pensioenfondsen en beleggingen. Oftewel, er is ruim voldoende kapitaal in de markt aanwezig om via private marktpartijen kapitaal richting het mkb te krijgen.’ Hij wijst hierbij op een belangrijke trend: ‘community finance’. ‘Er is een groeiende behoefte aan directe verbinding met de investering die je doet. In het Nederlands spreken we ook van gemeenschapsfinanciering. Dat is sterk in opkomst en daar verwachten we in de toekomst erg veel van.’
