De klimaatverandering zorgt voor uitdagingen op het gebied van waterbeheer. Bij de verhoging en versterking van dijken wordt gekozen voor duurzaam en circulair. Het speciaal ontwikkelde softwareprogramma DuboCalc helpt om de milieueffecten van ontwerpplannen te berekenen. Waterschappen kijken vooruit naar wat nodig is om te zorgen voor voldoende en schoon water.
Deltaprogramma
Leven in Nederland is al sinds mensenheugenis leven in de nabijheid van water. Met de verwachte zeespiegelstijging kan bijna 60% van Nederland onder water komen te staan. Dijkversterking vormt een belangrijk onderdeel van het tweede Deltaplan dat in 2015 van start is gegaan. Dat moet duurzaam en waar mogelijk circulair. Hetzelfde geldt voor de vervanging van verouderde bruggen en viaducten. Met een gezamenlijk investering van twee miljard euro per jaar in grond-, weg- en waterbouw behoren de waterschappen naast Rijkswaterstaat tot de grootste investeerders van Nederland.
Dijkversterking
Ook al is de Watersnoodramp van 1953 alweer bijna zeventig jaar geleden, de dreiging van water blijft actueel. Het klimaat verandert, de zeespiegel stijgt. De verandering houdt onder meer in dat de dijken moeten worden verhoogd en versterkt. In totaal is ruim zeven miljard euro gereserveerd voor het dijkversterkingsprogramma. Dat is een hoop zand, aarde en andere grondstoffen. Bij dijkversterking kijken Rijkswaterstaat en de waterschappen nadrukkelijk naar duurzaamheidsprincipes als CO2-reductie en circulariteit. Blikvanger is de renovatie van de Afsluitdijk, die april 2019 van start is gegaan. De Afsluitdijk wordt bekleed met 75.000 nieuw ontworpen duurzame betonblokken. Door de bijzondere vorm van de blokken is minder beton nodig dan eerder gebruikt materiaal. Dat zorgt voor 56% minder CO2-uitstoot.
Duurzaam bouwen
Om de duurzaamheid en milieukosten van aanbestedingen te berekenen en te vergelijken heeft Rijkswaterstaat het rekenmodel DuboCalc ontwikkeld. De naam is een afkorting voor ‘duurzaam bouwen calculator’. DuboCalc berekent alle effecten van het materiaal- en energieverbruik van wieg tot graf, ofwel van winning tot aan de sloop- en hergebruikfase. In de berekening worden alle relevante milieueffecten gedurende de totale levensloop meegenomen. Met de DuboCalc kunnen opdrachtgevers bij zogenoemde EMVI/BPKV-aanbestedingen (Economisch Meest Voordelige Inschrijving/Beste Prijs Kwaliteit Verhouding, red.) offertes vergelijken. Potentiële opdrachtnemers en derden kunnen de milieukosten van verschillende ontwerp- en uitvoeringsvarianten vergelijken om zo tot een optimaal duurzaam ontwerp te komen.
De circulaire economie kan voorzien in elf procent van de jaarlijkse wereldwijde vraag naar water
Waterbesparing
Het weer wordt extremer, met enerzijds hoosbuien van een heftigheid die we niet gewend zijn, maar anderzijds ook langere periodes van droogte. Duurzaam waterbeheer dat aansluit bij deze klimaatverandering, vraagt om een andere omgang met water.
Door circulaire maatregelen voor efficiënt watergebruik in de landbouw, industrie en huishoudens is aanzienlijke waterbesparing mogelijk. Technologisch instituut Deltares berekende in opdracht van ING dat de circulaire economie kan leiden tot een waterbesparing van 412 miljard kubieke meter, wat gelijkstaat aan elf procent van de jaarlijkse wereldwijde vraag naar water. Waterschappen denken actief na over hoe (afval)water zo optimaal mogelijk kan worden gebruikt en hergebruikt. Daarbij wordt actief de samenwerking gezocht. De transitie richting een circulaire waterketen kan niet zonder partners en sociale innovatie. Zelfs Nederland kan te maken krijgen met schaarste aan water. Dat betekent dat we samen moeten optrekken, waarbij iedereen vanuit zijn eigen rol nadenkt hoe je een bijdrage kunt leveren aan verstandig watergebruik.
Watervriendelijk tuinieren Meer groen in de tuin en/of het balkon helpt tegen wateroverlast bij extreme hoosbuien. Een watervriendelijke tuin biedt tijdelijke bergruimte voor dit regenwater. Tegelijkertijd kun je met slimme oplossingen regenwater opvangen. Op de website Riool.net kunt u gratis het Handboek voor de watervriendelijke tuin downloaden. Hierin staan tips hoe u uw tuin klimaatbestendig en watervriendelijk kunt inrichten.
