Haar hiv-diagnose kwam als een mokerslag. Marta (45) zweeg erover en raakte de controle over haar leven kwijt. Pas na een diepe depressie durfde ze er open over te zijn.
‘Ik dacht: wat jammer toch dat ik het zolang verzwegen heb’
‘Ik was naïef, ik schaamde me voor al die jaren dat ik beter had moeten weten,’ zegt Marta (45). Ze was 36 en het lukte haar maar niet om zwanger te worden. Toen ze een soa-test deed, kwam de uitslag als een mokerslag. Marta: ‘Ze vertelden me dat ik hiv-positief was. Hoe kon ik zo stom zijn geweest? We hebben nu toegang tot zoveel informatie, maar als tiener wist ik van niks. Ik ben geboren in de Italiaanse Alpen. Seks was een groot taboe, daar werd niet over gesproken. Toen ik naar mijn huisarts ging voor de pil, zei hij: ‘Nu is het niet meer nodig om een condoom te gebruiken.’ Ik was dus nooit bezig met voorzichtig zijn.’ Marta liep de hiv-infectie waarschijnlijk zo’n vijf jaar eerder op, een late diagnose. ‘Het was heel traumatisch. Mijn eerste gedachte was: ik ga dood. Maar ik ging gewoon naar mijn werk en zei tegen niemand iets. Ik probeerde te doen alsof er helemaal niets gebeurd was. Mijn partner wilde ook niet dat ik erover sprak, het moest voor iedereen een geheim blijven.’
Ze bezocht een workshop van de Hiv Vereniging, maar de ontmoeting met lotgenoten loste haar eenzaamheid niet op. ‘Ik zat als enige heterovrouw tussen homomannen. Dat vond ik confronterend. Hoe kon mij dit overkomen?’
Bevrijding
Ze moest accepteren dat ze levenslang medicijnen moet slikken en chronisch pijn heeft. Vijf jaar geleden nam ze deel aan The Stigma Project. Ze liet zich samen met twintig lotgenoten onherkenbaar fotograferen en vertelde over haar leven met hiv. ‘Er rust een groot stigma op hiv,’ vertelt Marta, ‘maar het zelfstigma was misschien wel het ergste. Ik schaamde me zo ontzettend voor de diagnose. Mijn zelfvertrouwen en mijn zelfbeeld waren helemaal stuk, ik was de controle over mijn leven kwijt.’ Ze hoopte dat haar deelname aan het project een eerste stap was naar meer openheid. ‘Ik ben uiteindelijk in een heel diepe depressie beland. Toen ik daar met therapie uitkwam, durfde en wilde ik eindelijk open zijn over een leven met hiv. Dat was het allermooiste wat me op dat moment kon overkomen.’ Voor het vervolg op The Stigma Project liet ze zich ditmaal herkenbaar fotograferen. ‘Ik ervaar die openheid als een bevrijding. Mensen reageren er ook positief op, lief en ondersteunend. Ik dacht: wat jammer toch dat ik het zolang verzwegen heb. Maar negatieve reacties zijn er ook. Er is zo’n gebrek aan kennis. Je moet steeds alles uitleggen. Daarom nam ik ook deel aan die fotoprojecten, ik wil mensen wijzer maken.’
In samenwerking met Gilead Sciences.
NL-UNB-0563, productiedatum november 2023
