Nederland vergrijst in snel tempo. De babyboomgeneratie wordt ouder en de piek van de vergrijzende samenleving bereiken we over 20 tot 30 jaar. ‘Dat lijkt ver weg’, zegt Anneke Westerlaken, voorzitter van branchevereniging ActiZ, ‘maar de gevolgen van de vergrijzing zijn nu al voelbaar. Denk alleen aan de vele vacatures en en de wachtlijsten in de ouderenzorg.’ ActiZ is de branchevereniging van circa 400 zorgorganisaties, die met bijna 500 duizend medewerkers twee miljoen kwetsbare ouderen en chronisch zieken verplegen en verzorgen. Thuis, in het verpleeghuis en in verblijfsvoorzieningen tussen ziekenhuis en thuis in.
‘De vraag naar ouderenzorg groeit harder dan het aanbod dat er is. Die boodschap is misschien lastig, maar de cijfers liegen er niet om’, vertelt Westerlaken. ‘Het aantal 90-plussers en mensen met dementie verdubbelt de komende 20 jaar. Maar het aantal medewerkers in de zorg verdubbelt niet.’ Dat is ook niet realistisch, volgens de ActiZ-voorzitter. ‘De komende jaren gaat bijna een derde van de zorgmedewerkers met pensioen, en de aanwas van jonge mensen op de arbeidsmarkt dunt uit. De zorg voor ouderen moet dus anders’, stelt Westerlaken. Volgens ActiZ is dat niet alleen een verantwoordelijkheid van de overheid of van zorgorganisaties, maar juist van de hele samenleving.
Ouder worden bespreken
‘Verandering begint ook bij mensen zelf’, legt Westerlaken uit, ‘Want ouder worden is een onderwerp waar we te weinig bij stil staan en te weinig met elkaar over spreken.’ Onderzoek dat ActiZ begin 2023 liet uitvoeren, onderstreept dat:: meer dan de helft van de Nederlanders praat niet over hun ouder worden, terwijl ze hier wel over nadenken. Het onderzoek laat ook zien dat mensen voorbereidingen voor hun oude dag uitstellen: 80% van de mensen heeft nog niets concreets geregeld voor de zorg die ze als oudere nodig hebben.
‘In Nederland hebben we de zorg voor ouderen en langdurig zieken over het algemeen goed voor elkaar’, vertelt Westerlaken. ‘Bij werkbezoeken aan verpleeghuizen of wanneer ik meerijd met de wijkverpleegkundige, overal waar ik kom vallen de betrokkenheid, expertise en trots van medewerkers mij op. Maar medewerkers lopen ook tegen de grenzen aan van wat ze kunnen. En dus is een verandering nodig. Dit betekent meer wederkerigheid tussen generaties en meer maatschappelijke betrokkenheid bij de zorg voor ouderen.’
Innovatie
Om de noodzakelijkeverandering mogelijk te maken is technologische innovatie in de zorg cruciaal. Innovatie kan ouderen zelfredzamer maken, maar ook zorgprofessionals ondersteunen in het werk. Een voorbeeld is spraakgestuurd rapporteren, dat zo’n 30% tijdwinst oplevert voor zorgmedewerkers, omdat ze hun notities kunnen inspreken in plaats van uittypen. Maar innovaties helpen ook de cliënt, een voorbeeld hiervan is slimme nachtzorg. Deze innovatie ondersteunt bijvoorbeeld alleenwonende cliënten, die niet zelf kunnen of vergeten te alarmeren waarneer er zorg nodig is. Slimme sensoren, bijvoorbeeld bij een bed, buitendeur of toilet, registeren bewegingen en geven alarm bij afwijkingen. Dit geeft cliënten een veilig gevoel, en de zorg is sneller en effectiever beschikbaar.
Praat vandaag over morgen
Met de publiekscampagne Praat vandaag over morgen helpt ActiZ mensen om het gesprek met elkaar te voeren. Westerlaken: ‘We roepen iedereen in Nederland op om het gesprek aan te gaan: Hoe wil jij ouder worden? Welke wensen en verwachtingen heb jij? En wat kun jij betekenen voor je partner, je ouders, je buurvrouw? Net als het klimaat is de toekomst van de zorg voor ouderen een maatschappelijk vraagstuk dat iedereen aangaat en waaraan iedereen zijn steentje kan bijdragen.’
Meer informatie is te vinden op www.praatvandaagovermorgen.nl
