In de nieuwe pensioenwet is de inspraakrol van de verenigingen van gepensioneerden wettelijk vastgelegd. Daarom is het zo belangrijk om lid te zijn van zo’n vereniging. ‘Als je gepensioneerd bent, is je pensioen je voornaamste bron van inkomsten. Je wilt dat er iemand namens jou meepraat over jouw toekomst.’
‘We hebben hard gelobbyd voor het hoorrecht. want er verandert veel’
Nu de nieuwe Wet toekomst pensioenen (Wtp) in werking is getreden, moeten de pensioenfondsen overstappen naar een nieuwe pensioenregeling. De nieuwe pensioenwet moet transparantie bieden, én keuzevrijheid, want in het nieuwe stelsel heeft iedereen een eigen potje. Dat betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden, denk aan de verdeling van het vermogen van pensioenfondsen over alle onder die fondsen vallende werknemers en gepensioneerden. ‘Belángrijke keuzes,’ benadrukt John Kerstens, voorzitter van de Koepel Gepensioneerden. ‘Daarom is het ook zo belangrijk dat verenigingen van gepensioneerden zich er inhoudelijk over mogen uitlaten.’
De Koepel Gepensioneerden behartigt de belangen van ruim tachtig aangesloten verenigingen van gepensioneerden en andere seniorenorganisaties, samen goed voor meer dan 150.000 leden. Kerstens: ‘Dat de nieuwe pensioenwet verenigingen van gepensioneerden in het besluitvormingsproces betrekt, is een groot verschil met vroeger toen de pensioenen eigenlijk alleen een zaak waren van werkgevers en de vakbonden. Dan ging het eigenlijk altijd over de belangen van de werkenden. En nee, die zijn heus niet altijd tegengesteld aan de belangen van de gepensioneerden. Maar het is beslist goed om ook de belangen van die gepensioneerden in het oog te houden.’
Wettelijk hoorrecht
Met de nieuwe pensioenwet is de inspraakrol van verenigingen van gepensioneerden voor het eerst in de geschiedenis verankerd in een wet. Dit zogenaamde hoorrecht biedt gepensioneerden de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op de keuzes die moeten worden gemaakt. ‘We hebben hard gelobbyd voor dat hoorrecht,’ zegt Kerstens, ‘want er verandert veel. Het nieuwe systeem onderscheidt zich op heel veel punten van het oude. Het gaat meebewegen met de markt, de aandelenkoersen gaan een belangrijke rol spelen. Daarover moeten pensioenfondsen goed nadenken: hoe ondervang je de risico’s? En hoe zorg je ervoor dat pensioenen meegroeien met de inflatie?’
De mogelijkheid om mee te praten over de toekomst van de pensioenen, onderstreept ook het belang van een verenigingslidmaatschap. Kerstens: ‘Hoe meer leden een vereniging van gepensioneerden heeft, hoe sterker haar stem in het besluitvormingsproces zal worden gehoord. En hoe beter het ook is voor het draagvlak van de besluiten die uiteindelijk worden genomen.’
Voor de Koepel Gepensioneerden is het een vanzelfsprekende aanleiding om een ledenwerfcampagne te beginnen. ‘Of je pensioen nou is ondergebracht bij een van de grote bedrijfstakpensioenfondsen (als bijvoorbeeld ABP, Zorg en Welzijn, Bouw of Metaal) of je hebt gewerkt voor bijvoorbeeld Shell of een bank of verzekeraar: er is altijd een vereniging die is aangesloten bij de Koepel Gepensioneerden. Verenigingen met veel leden kunnen zeggen dat ze écht namens de achterban spreken,’ zegt Kerstens. ‘Het hoorrecht is het enige kanaal waarlangs je als gepensioneerde straks kunt meepraten over het pensioen. Het zijn de sociale partners die er nog steeds over gaan, maar ze zijn dus wel verplicht om de verenigingen te vragen wat zij ervan vinden. Net zoals de pensioenwet hen verplicht serieus te reageren op wat de verenigingen van gepensioneerden inbrengen.’
Bron van inkomsten
Wat vinden al die verenigingen, afgezien van de vastleggen van het hoorrecht, van de nieuwe pensioenwet? Kerstens ziet weinig enthousiasme: ‘Aanleiding om de boel op de schop te nemen, was het jarenlang achterwege blijven van het meegroeien van de pensioenen met de dagelijkse prijs van de boodschappen. Wat dat betreft zijn de gepensioneerden de afgelopen jaren op een grote indexatieachterstand gezet. Een andere aanleiding was, in elk geval in de beleving van vakbonden en werkgevers, het niet meer aansluiten van de pensioenregeling op de flexibele arbeidsmarkt van vandaag en morgen. De hele operatie zou ook als doel hebben om het pensioen uitlegbaar en transparant te maken om daarmee het vertrouwen in het stelsel weer te vergroten. Als je nog eens al die redenen de revue laat passeren en kijkt wat er nu ligt, dan kunnen we daar niet enthousiast over zijn. De pensioenfondsen zijn dat ook niet. Die zeggen ook dat de wet wel heel erg ingewikkeld is geworden om uit te voeren, om uit te leggen, laat staan om te begrijpen.’
Als lid van een vereniging kun je in elk geval je stem zo stevig mogelijk laten doorklinken in de besluitvorming en uitvoering. Kerstens: ‘Als twintiger, aan het begin van je carrière, merk je nog niks van veranderingen in je pensioen, in positieve noch in negatieve zin. Maar laten we wel wezen, als je gepensioneerd bent, is je pensioen je voornaamste bron van inkomsten. Veranderingen voel je direct in je portemonnee. Dan is het belangrijk dat je een vuist kunt maken. En dan heb je er dus alle belang bij dat de verenigingen van gepensioneerden zo groot mogelijk zijn. Voor de kosten hoef je het niet te laten, zeg ik er altijd bij. Het lidmaatschap van de gemiddelde vereniging ligt ergens tussen de 1 en 2 euro per maand, en daar organiseren ze vaak ook nog allerlei sociale activiteiten voor.’
