In Leeuwarden gebeurt iets uitzonderlijks. In alle rust is de Friese hoofdstad uitgegroeid tot het episch centrum van innovatieve watertechnologie. De WaterCampus Leeuwarden is de kraamkamer van tal van technologische innovaties en succesvolle waterstartups. Stad, provincie, de watertechnologiesector en onderwijsinstellingen werken intensief samen. De Water Alliance helpt innovaties van bedrijven sneller naar de markt te brengen.
De Water Alliance is ruim tien jaar geleden opgericht als een netwerkorganisatie voor het watertechnologiebedrijfsleven. De organisatie, oorspronkelijk begonnen als een noordelijk initiatief, vervult inmiddels een nationaal brede rol, met wereldwijde verbindingen vertelt managing director Hein Molenkamp. Als vestigingslocatie is gekozen voor de WaterCampus Leeuwarden, vanwege de aanwezigheid van Wetsus, het grootste onderzoekscentrum op het gebied van duurzame watertechnologie. “Wetsus is een onderzoeksinstituut van wereldfaam. Dat is het wetenschappelijke fundament van de WaterCampus. Universiteiten uit heel Europa verrichten research in samenwerking met het bedrijfsleven in het Wetsus-laboratorium. “Je komt hier zo’n 65 PhD’s van 23 Europese universiteiten tegen.” Een aantal met ondernemerschapsambitie begint zelf een bedrijf, stelt hij.
Nichekarakter
Gevraagd naar de kern van het succes van de WaterCampus antwoordt Molenkamp: “We zijn op een nuchtere manier in staat om ingewikkeld universitair onderzoek aan te vullen met toegepast onderzoek, met onder andere het CEW (Centre of Expertise Water Technology). Waarbij ook MBO en HBO intensief betrokken wordt, waarna bedrijven uiteindelijk met de technologie de wereldwijde markt in gaan. De filosofie achter de WaterCampus is de vraag hoe we door intensief samen te werken een rol kunnen spelen in de versnelling van het ontwikkelen en opschalen van ideeën via research en toegepast onderzoek tot verkoopbare technologie. Het verkopen en exporteren van nieuwe technologie is heel mooi, maar de weg er naartoe is vaak lang. Er zijn heel veel voorbeelden van nieuwe watertechnologieën die zeker tien tot vijftien jaar onderweg zijn geweest voordat het commercieel een succes is.” Kenmerkend voor de Nederlandse watertechnologie is dat het vooral mkb-bedrijven zijn, verklaart Molenkamp. “Sommige bedrijven zijn net iets doorgegroeid boven mkb-niveau, maar het gros zit meer tussen de 5 en 60 werknemers. Veel van deze bedrijven zijn erg export-gericht. De Nederlandse markt voor hun specifieke technologie is klein, door het nichekarakter, dus zoek je als ondernemer al gauw over de grens. De markt voor nieuwe oplossingen voor de wereldwijd steeds groeiende watervraag is enorm.”
Afvalwater
Op de WaterCampus werken wetenschap en bedrijfsleven gezamenlijk aan tal van uitdagingen, zoals nieuwe processen voor schoon drinkwater, het zuiveren van afvalwater, terugwinnen uit water van nuttige stoffen tot industriële toepassingen en zelfs duurzame energieproductie zoals Blue Energy op de Afsluitdijk.
Er zijn meerdere voorbeelden van succesvolle innovaties en startups die illustratief zijn voor de WaterCampus. Een voorbeeld is het bedrijf Hydraloop. Het idee is begonnen bij een inwoner van Muiderberg, die in zijn garage een apparaat heeft ontwikkeld dat afvalwater in de woning hergebruikt, waardoor je de helft minder afvalwater hoeft af te voeren. “Hij is een aantal jaren geleden met ons in contact gekomen. Dat product was redelijk uitontwikkeld, maar er zijn veel stappen nodig voordat je met je technologie de markt in kunt. Zij hebben zich gevestigd op WaterCampus Leeuwarden en wij hebben het bedrijf meegenomen naar diverse grote beurzen in onder andere Amsterdam, Abu Dhabi en Chicago. Ook deden ze mee aan diverse innovatiewedstrijden. Hoogtepunt was de CES in Las Vegas in 2020 waar ze de hoogste innovatieprijs kregen. Dan krijg je veel aandacht. We hebben hen in contact gebracht met een bevriende netwerkorganisatie van ons in de VS, waar ze uiteindelijk hun eerste kantoor hebben geopend, om voet aan de grond te krijgen in Noord-Amerika. Dat is de rol van Water Alliance. Wij verbinden partijen.”
Tegelijkertijd moest Hydraloop de productie op gang brengen. “Via onze relatie met de NOM zijn ze in contact gebracht met het bedrijf Technologies Added in Emmen, een kant en klare fabriek waar ze hun eigen productielijn konden inrichten. Voor zo’n startende onderneming is dat een welkome aanvulling.”
Ook de overheid steunt de innovaties, stelt Molenkamp. Zo is de gemeente Leeuwarden de eerste in Nederland die een subsidie beschikbaar stelt voor het aanleggen van een water-recycling-systeem in huizen. In een wijk in de Friese hoofdstad is ook al in tientallen woningen een dergelijke installatie geplaatst. Molenkamp: “Dat is heel belangrijk voor een startende ondernemer, dat je een podium in de buurt hebt om je product te lanceren, zodat je kunt bewijzen dat je idee werkt. De regio is heel erg gecommitteerd om nieuwe technologie een dergelijk podium te bieden. Daar is Hydraloop een mooi voorbeeld van.”
Een ander bedrijf dat Molenkamp graag noemt, is Wafilin Systems. Het bedrijf is gespecialiseerd in het zuiveren van water van industrieën door middel van membranen. Een van haar klanten is Avebe, dat aardappelzetmeel produceert. “Dat proces wordt steeds meer circulair. Samen met Wafilin Systems hebben ze bijvoorbeeld een technologie ontwikkeld waarbij eiwit uit het proceswater wordt onttrokken door middel van een speciale membraantechnologie. Als relatief klein mkb-bedrijf zijn ze toch in staat om een project te doen van zo’n 6 miljoen euro door intensieve samenwerking met tal van toeleverende bedrijven. Persoonlijk vind ik dat een van de boeiende dingen van mijn werk. Je ziet dat bedrijven die een hoogwaardige watertechnologie ontwikkelen in de uitvoering met tal van toeleverende maakbedrijven samenwerken om projecten uit te voeren. Als dat lukt in Nederland staat de deur naar wereldwijde uitbreiding open. En dat is goed voor het Nederlands bedrijfsleven. ”
Knooppunt
WaterCampus Leeuwarden is het knooppunt van de Nederlandse watertechnologiesector. Het heeft de ambitie deze rol te vervullen voor heel Europa, om daarmee de positie van Europese watertechnologie te versterken.
