Wie slaap- en kalmeringsmiddelen slikt, of bijvoorbeeld antidepressiva, weet hoe moeilijk het kan zijn om het gebruik ervan af te bouwen. Een effectieve oplossing is het gebruik van de taperingstrip. Maar waarom is die afbouwmethode nog zo weinig bekend?
Stoppen met pijnstillers of bijvoorbeeld met antidepressiva? Makkelijk is dat vaak niet en dat heeft een reden, zegt Pauline Dinkelberg, voorzitter van de Vereniging Afbouwmedicatie. Dinkelberg: “Die medicijnen zijn ooit in de markt gezet met een bepaalde minimale dosering. Kijk bijvoorbeeld naar het bekende antidepressivum Venlafaxine, dat heeft als hoogste dosering 225 milligram en als laagste dosering 37,5 milligram, met veelvouden daar nog tussenin. Je hebt patiënten die zonder kleerscheuren van de hogere doseringen kunnen afbouwen naar de laagste dosering, maar daarna struikelen in de laatste fase.”
Stap te groot
De stap van de laagste dosering naar nul is voor veel mensen domweg te groot, zegt Dinkelberg: “Ze krijgen zogenaamde onttrekkingsverschijnselen, allerlei klachten, soms mild, griepachtig, maar het kan er ook toe leiden dat je er geen gat meer inziet, dat het een heftig probleem wordt, dat je impulsief agressief wordt, misschien zelf suïcidaal.” Niet zo heel vreemd, volgens Dinkelberg, want vooral in de laatste fase van afbouwen verdwijnt het effect van het medicijn, terwijl de normale toestand nog niet is teruggekeerd. “Dat zorgt voor soms heftige verschijnselen.” Als er iets misgaat in die laatste afbouwfase, wordt dat vaak gezien als een terugval. “Een onterechte conclusie die het allemaal extra tragisch maakt,” zegt Dinkelberg. “De klachten die je krijgt, komen voort uit het ontbreken van lagere doseringen waarmee je makkelijk kunt afbouwen. Maar bijvoorbeeld de huisarts kan denken: ‘Zie je wel, de patiënt kan niet zonder, hij of zij valt terug in de oude situatie.’ Aan het einde van de rit zit je als patiënt dan misschien wel aan een nog hogere dosis dan waarmee je begon af te bouwen. Nog dieper in de put dus.”
Emotioneel lamgelegd
Dinkelberg, een voormalige IC-verpleegkundige, spreekt uit ervaring. Op doktersvoorschrift slikte ze de pijnstiller Tramadol, als middel tegen hevige rugpijn. Het hielp niet, ze werd er suf van en raakte in een depressie. “Daarna kreeg ik het antidepressivum Mirtazapine voorgeschreven. Ik merkte al heel gauw: voor mijn karakter is dit niet de juiste oplossing. Ik werd er emotioneel door lamgelegd. Uiteindelijk heb ik dat maar zes maanden geslikt, maar zelfs dan is het moeilijk om af te bouwen. In de laagste dosering kreeg ik het echt moeilijk, sombere buien, er geen zin meer in hebben. Probeer je in te denken hoe dat is bij mensen die al twintig jaar slikken. En die zijn er, die mailen ons soms.”
Dinkelberg slaagde erin af te bouwen met behulp van een taperingstrip, apotheekbereide medicatie in een lagere dosering dan de op de markt beschikbare doseringen van farmaceutische bedrijven. Dinkelberg: “Daarmee kun je per 28 dagen alsnog op een heel geleidelijke manier, dus elke dag een klein stapje, afbouwen in plaats van de in de laatste afbouwfase een (te) grote stap te moeten zetten. Zo’n taperingstrip kun je vergelijken met de bekende medicijnrol, de baxterrol. Aan elkaar gekoppelde plastic zakjes in een lange sliert, met elke dag het medicijn dat je wilt afbouwen in een iets lagere dosering. De dosering spreek je af met je huisarts of psychiater met wie je ook afspreekt waar je in één maand naartoe wilt, bijvoorbeeld van 37,5 mg naar 10 mg.”
Bewezen effectief
Het frustreert Dinkelberg dat de taperingstrip nog bij zoveel behandelaars en patiënten onbekend is. En dat de vergoeding ervan ook niet standaard in het basispakket van de zorgverzekering zit. “Ik denk weleens: het is een goed bewaard geheim. Soms spreken we patiënten die erg boos zijn omdat hun huisarts er niet op heeft gewezen, niet heeft gezegd dat er een andere oplossing is voor medicijnafbouw. Op een of andere manier is er weerstand tegen. Maar er ligt inmiddels toch echt gedegen onderzoek op tafel waaruit blijkt dat het werkt. Er zijn drie studies, waaronder die van de gerenommeerde psychiater Jim van Os en van en wetenschapper en ervaringsdeskundige Peter Groot. En individuele dokters die met de taperingstrip werken zijn er vaak heel blij mee. Zeventig procent van de mensen die er in het verleden niet in slaagden een medicijn af te bouwen, slaagt er met een taperingstrip alsnog in. En daarvan was weer zeventig procent één tot vijf jaar later nog steeds van het medicijn af. Dat zijn overtuigende cijfers, ze worden alleen niet vanuit de beroepsgroepen gedeeld met de leden.”
“Soms spreken we patiënten die boos zijn omdat de huisarts hen niet heeft gewezen op deze oplossing voor medicijnafbouw.”
ZORG EN WELZIJN – TELEGRAAF 18 MAART.indd
voor meer informatie: www.verenigingafbouwmedicatie.nl
