‘Geld nalaten aan een goed doel is een mooie manier om je hulp van mens tot mens te laten voortleven, ook als je er niet meer bent. Je geeft er je eigen waarden van medemenselijkheid mee door,’ zegt Jerzy Soetekouw, directeur van de vereniging Humanitas. Maar: nalaten aan een goed doel, hoe zit dat eigenlijk?
'De regie ligt altijd bij de mensen zelf. Het is hun geld, hun beslissing, hun nalatenschap'
Nalaten aan een goed doel: het komt steeds vaker voor en dat zal naar verwachting zo blijven. Het is een van de uitkomsten van een onderzoek dat Legacy Foresight, Europees analist op het gebied van nalatenschappen, dit voorjaar presenteerde. De onderzoekers concluderen ook dat mensen die een sterkere band hebben met een goed doel, eerder zullen nalaten. Voor Nickey Smelt is dat herkenbaar. Als executeur testamentair verzorgt zij namens Humanitas de afwikkeling van nalatenschappen. Smelt: ‘Ik ken een dame die zo blij was met de ondersteuning die ze kreeg bij de opvoeding van haar kinderen, waar ze zich erg alleen in had gevoeld, dat ze jaren later vrijwilliger werd én Humanitas opnam in haar testament.’
Medemenselijkheid
‘De meeste mensen zien en voelen dat de kloof tussen arm en rijk zich verdiept, de polarisatie groeit, de samenleving verhardt en dat mensen zich aan hun lot overgelaten voelen,’ zegt Jerzy Soetekouw, directeur van Humanitas. ‘Onze vrijwilligers geven mensen een steuntje in de rug, net zo lang tot zij zelf weer verder kunnen.’ De hulp van Humanitas is vanaf de oprichting, bijna tachtig jaar geleden, gebaseerd op humanistische waarden, zoals gelijkwaardigheid, behoud van regie over het eigen leven en verantwoordelijkheid voor jezelf en voor een ander. Vrijwilligers helpen mensen bijvoorbeeld bij eenzaamheid met het opbouwen van een sociaal netwerk. Maar er is ook ondersteuning bij opvoeden, opgroeien, rouw en verlies en financiële problemen. De vereniging staat zelfs te boek als grootste vrijwilligersorganisatie voor schuldhulp en helpt elk jaar ruim 24.000 gezinnen met ernstige geldzorgen. De hulp is gratis, maar niet kosteloos. ‘Vrijwilligers worden vaak ondersteund door beroepskrachten,’ legt Victoria Rekatsinas, relatiemanager nalatenschappen van Humanitas, uit. ‘Ze worden opgeleid en geholpen bij het bewaken van de grenzen van vrijwilligerswerk, want steeds meer mensen zitten echt in de knel, op meerdere vlakken. Dus wat kun je wel of niet als vrijwilliger en waar wordt professionele zorg onontbeerlijk? Dat zijn belangrijke vragen.’
Manieren van nalaten
Rekatsinas: ‘Een nalatenschap is voor onze hulp aan mensen voor wie er anders niemand is, van enorme waarde. Met deze bijzondere vorm van inkomsten kunnen we ontzettend veel mensen helpen, doordat we hen beter kunnen vinden en meer vrijwilligers kunnen aantrekken en trainen.’ Nalaten aan een goed doel kan op verschillende manieren. Door bijvoorbeeld een vast bedrag voor het goede doel op te nemen in het testament. Dat kan ook een bezit zijn, denk aan een kunstwerk. Het goede doel kan ook benoemd worden als mede-erfgenaam. ‘Dan benoem je,’ zegt Rekatsinas, ‘in je testament een aantal erfgenamen waar bijvoorbeeld Humanitas er één van is. De nalatenschap verdeel je gelijkelijk over alle erfgenamen of je schrijft aan ieder een vast deel of percentage toe.’ Een derde mogelijkheid is het goede doel benoemen als enig erfgenaam. In dat geval komt de volledige nalatenschap daaraan ten goede. ‘Er komt nogal wat op je af,’ erkent Rekatsinas: ‘Aan wie ga je wat nalaten? En hoe moet je dit vastleggen zodat het ook echt wordt uitgevoerd als je er niet meer bent? Wil je nalaten aan Humanitas, dan helpen we daarbij en denken we daarover mee. Die ondersteuning is uitdrukkelijk vrijblijvend’, zegt ze, ‘waarbij de regie altijd bij de mensen zelf blijft liggen. Het is uiteindelijk hun geld, hun beslissing, hun nalatenschap.’ Een goededoelenorganisatie kan ook worden aangewezen als executeur testamentair. ‘Desgewenst wordt dan de complete nalatenschap geregeld,’ vertelt executeur Nickey Smelt. ‘Dat doen we bijvoorbeeld voor mensen die geen familie meer hebben, waardoor zij niemand uit hun omgeving kunnen aanwijzen die de nalatenschap afwikkelt.’ Smelt komt dan samen met een medewerker van Humanitas langs en bespreekt de wensen. Die kunnen gaan van het onmiddellijk opvangen van huisdieren en het regelen van de uitvaart, tot de laatste opgave inkomstenbelasting en de aangifte erfbelasting. Rekatsinas: ‘We merken dat de wetenschap dat alles goed geregeld wordt, mensen erg ontzorgt.’
