Digitale autonomie is niet alleen een idealistisch streven, maar een strategische plicht voor de Nederlandse overheid en bedrijven, meent CTO Alex Bik van de Nederlandse internet service provider BIT.
De acties van Trump en dominantie van Amerikaanse Big Tech laten zien dat er geen tijd is te verliezen met de verhuizing naar Nederlandse of Europese aanbieders. ‘Veel bedrijven denken: waarom zouden ze mijn data interessant vinden? Terwijl Big Tech-bedrijven daar wel degelijk interesse voor hebben,’ waarschuwt Bik. ‘Google bouwt profielen op om je vervolgens advertenties voor te schotelen. Microsoft is er misschien zelf niet in geïnteresseerd, maar allerlei Amerikaanse overheidsinstanties wel.’ De belofte dat de gegevens worden opgeslagen op servers die in de Europese Unie staan, is weinig waard. ‘Het blijft een Amerikaans bedrijf. Hij wijst naar het Internationale Strafhof (ICC), waar de hoofdaanklager ineens niet meer bij z’n e-mail kan omdat Trump niet zo blij is met de aanklacht tegen Netanyahu.
Verslaafd aan kickbacks
Organisaties worden op allerlei manieren bewust en onbewust verleid bij hun keuze voor Amerikaanse techgiganten, verklaart Bik. ‘De keuze voor Amerikaanse cloudaanbieders is in de meeste gevallen niet de goedkoopste, maar wel lekker makkelijk. De Amerikaanse Big Tech is goed in marketing en heel goed in trekken van klanten naar de rest van hun diensten.’ Hij gebruikt Microsoft als voorbeeld. ‘Outlook is al heel lang een veelgebruikte mail-client, die steeds meer wordt geïntegreerd met de Microsoft-cloud. Het is zelfs sterker. Als je een e-mailadres hebt van een andere aanbieder en ervoor kiest om Outlook te gebruiken als mailprogramma, dan worden de loginnaam en het wachtwoord naar de Microsoft-cloud verstuurd. Daarvandaan draait alles, terwijl je denkt dat je iets lokaal op je computer installeert.’ Vergelijkbare voorbeelden kan hij benoemen over Amazon. ‘Die maken het superlaagdrempelig met hun dashboard – ‘klik hier, klik daar en het werkt’ – en een aanvullende lijst aan diensten waar ze hun klanten heel erg mee pushen.’ Wat er nog bijkomt, is dat IT-dienstverleners die officieel partner zijn van bijvoorbeeld Microsoft, een bonus krijgen als ze klanten aandragen. ‘Met andere woorden, dat zijn verkoopkantoren, die verslaafd worden gemaakt aan de kickback die ze elk jaar ontvangen. Als klant ga je ervan uit dat je een objectief en eerlijk advies krijgt, maar dat krijg je niet. Zo’n bedrijf moet gewoon spullen van Microsoft adviseren, zonder dat je daar als klant weet van hebt. Een lang verhaal kort: je wordt op allerlei manieren die kant op gemanoeuvreerd.’
E-mail van de Tweede Kamer
‘Het is een logische keuze, tot er zoiets gebeurt als bij het Internationale Strafhof (ICC), Bik vindt het bizar dat het ICC ervoor heeft gekozen om de e-mailservers bij Microsoft onder te brengen. ‘Dan heb je er niet goed over nagedacht.’ Hetzelfde geldt ook voor de e-mail van de Tweede Kamer. ‘Dat voldoet
ook voor geen meter qua veiligheidseisen. Ik vind het behoorlijk naïef om te denken dat de Amerikaanse overheid geen toegang zou kunnen krijgen tot de e-mail.’ Hij wijst ook op het afluisterschandaal in België, waar telecomprovider Belgacom was gehackt en een buitenlandse inlichtingendienst kon meeluisteren met alle telefoongesprekken. ‘Dat waren ook gewoon de Amerikanen. Het zijn je vrienden, maar als niemand het kan zien gaan ze gewoon hun gang. Dat doen ze al jaren.’ Er zijn genoeg alternatieven, in Nederland en binnen Europa, benadrukt hij. ‘Er zijn genoeg leveranciers die veilig de e-mail van de Tweede Kamer kunnen hosten. Het is weinig spannend. Het zijn aardig wat mailaccounts, maar het is niet alsof er in Nederland geen bedrijf te vinden is die dat kan verzorgen.’ Er zijn in Nederland voldoende aanbieders van clouddiensten, virtuele servers en datacenters. ‘Het ziet er misschien wat minder gelikt uit, maar de meeste zaken configureer je eenmalig en daarna wordt er jaren niet meer naar omgekeken. Het gebruiksgemak is niet het zwaarwegende argument.’ Tegen mensen die zeggen dat Europa helemaal niet in staat is om digitaal soeverein te worden, brengt Bik in: ‘Als iedereen die nu met z’n spullen bij een Amerikaans aanbieder zit, morgen ervoor kiest om naar een Nederlandse of Europese aanbieder te gaan, hebben we een uitdaging qua capaciteit. Maar dat heb je bij elke verschuiving.’
