Deze pagina is financieel mede mogelijk gemaakt door Amgen
Het breken van een bot lijkt onschuldig, maar is het niet. Dat zegt Liesbeth Winter. Ze is internist-endocrinoloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Osteoporose kan daaraan ten grondslag liggen. Volgens haar kun je met de juiste leefstijl veel leed voorkomen.
“Minder bot verhoogt het risico op breuken”, legt Winter uit. “Als de afbraak te hard gaat kan osteoporose, ofwel botontkalking, ontstaan.”
Osteoporose
Tot ongeveer je 35e levensjaar bouw je bot op. “Maar er zijn mensen die hun piek botmassa nooit bereiken. Dat kan komen door familiaire belasting, een ernstige ziekte zoals een chronische ontstekingsziekte waarbij voedingsstoffen slecht in de darm worden opgenomen, of anorexia nervosa.” Daarnaast spelen andere risicofactoren mee. “Denk aan roken, alcohol en leeftijd.”
Een bot breken, lijkt onschuldig, maar dat is het niet. Winter: “Hoe ouder je wordt, hoe meer de kwaliteit van leven wordt beperkt door een fractuur. Patiënten met een wervelfractuur worden in eerste instantie vaak bedlegerig en regelmatig verliezen ze hun onafhankelijkheid.”
Voldoende bewegen
Het is daarom belangrijk om voldoende te bewegen. “Zeker als mensen ouder worden, gaat dat echt tellen. Botten hebben een continue aanmaak en afbraak. Na het vijftigste levensjaar wordt de balans negatief. Het lichaam moet daarom gestimuleerd worden om nieuw bot aan te maken en dat gebeurt door belasting. Als je te veel zit, vindt er geen stimulatie plaats. Ook roken en alcohol zijn belangrijke factoren. Mensen realiseren zich niet dat dit zo slecht is voor de botkwaliteit.”
De 61-jarige Trudy weet uit eigen ervaring hoe groot de impact is van osteoporose. In 2017 trok ze de singel van een shetland pony even stevig aan, waardoor een wervel in haar rug knapte. “Het duurde maanden voordat ik een doorverwijzing naar het ziekenhuis kreeg en artsen erachter kwamen dat ik niet alleen een wervelbreuk had, maar ook osteoporose.”
Levenskwaliteit
Een wervelbreuk kan ongemerkt ontstaan. De patiënt gaat krom lopen of wordt kleiner. “En iedere breuk maakt de kans op een volgende breuk groter”, legt Winter uit. “Als er een wervel inzakt, wordt de druk op andere wervels ongunstiger, waardoor er weer nieuwe breuken kunnen ontstaan. Bij een groot deel van de patiënten gaat de kwaliteit van leven een jaar na de breuk nog steeds verder achteruit en ook is het risico op overlijden verhoogd.”
Osteoporose is een chronische aandoening en wordt ook wel een stille epidemie genoemd.
Ook de levenskwaliteit van Trudy is hard achteruitgegaan. “Door de breuken heb ik veel pijn en weinig energie. Mijn wervel is nooit meer helemaal goed hersteld. Ik kan niet meer werken en niet meer sporten. Bovendien deed ik vroeger veel met paarden – ik trainde paarden, gaf paardrijles en deed aan paardrijden – maar ook dat is niet meer mogelijk. Mijn leven ligt stil. Ik heb hulp in de huishouding, omdat ik amper kan bukken. Ook kan ik niet meer voor mijn hondje zorgen”, vertelt ze met tranen in haar ogen. “Het werd te zwaar om goed voor hem te zorgen.”
Stille epidemie
In Nederland zijn zo’n 850.000 mensen met osteoporose, blijkt uit cijfers van het RIVM. Dat aantal neemt naar verwachting alleen maar toe door de vergrijzing. Slechts een klein deel van deze mensen heeft ook daadwerkelijk de diagnose osteoporose. “Je kunt breuken niet geheel maar wel deels voorkomen als je een gezonde leefstijl toepast en op tijd met eventuele behandeling start. Zorg voor voldoende vitamine D en calcium. Als je hier te weinig van binnenkrijgt, worden je botten niet hard en breken ze gemakkelijk.”
Osteoporose is een chronische aandoening en wordt ook wel een stille epidemie genoemd, omdat je het niet merkt. Volgens Winter is het daarom verstandig om je te laten screenen als je vaak wat breekt of als je een botbreuk hebt en ouder bent dan 50. “Als je je zorgen maakt over osteoporose ga dan naar de huisarts.”
Diagnose
Volgens Trudy is een diagnose erg belangrijk. “Daardoor ben ik zelf nu extra voorzichtig. Ik fiets niet, neem geen risico’s. In de winterperiode, als ik weet dat er sneeuw en ijzel op komst is, zorg ik dat de koelkast, diepvries en voorraadkast gevuld zijn, zodat ik niet naar buiten hoef. Ik ben als de dood dat ik uitglijd en weer wat breek.”
Daarnaast zijn er goede behandelingen die de kans op nieuwe breuken omlaag brengen, zegt Winter. “Ook is er valtraining. De meeste breuken ontstaan immers door een val en als je niet of beter valt voorkom je veel narigheid. Daarnaast kan speciaal schoeisel helpen. Er is heel veel mogelijk en het is een goed behandelbare ziekte, zeker als je er in een vroeg stadium bij bent.”
» Ga voor meer informatie naar www.osteoporosevereniging.nl
NL-PRO-0722-00012/september2022
