De opslag van groene energie is in de eerste plaats nodig voor een duurzaam energiesysteem. Netcongestie en de hoge energieprijzen hebben de markt voor batterijopslag versneld. De markt voor de opslag van warmte en moleculen (waterstof, ammoniak, groen gas, etc.) komt moeizamer op gang, constateert Jeroen Neefs, directeur van Energy Storage NL.
De energietransitie zorgt ervoor dat de opwek veel meer decentraal plaatsvindt
Energy Storage NL is de brancheorganisatie van energieopslagsystemen, en onderdeel van FME. Het ledenbestand varieert van ontwikkelaars van batterijsystemen tot installaties voor warmteopslag en moleculenopslag. Daarnaast zijn netbeheerders, kennisinstellingen, financiers en verzekeraars aangesloten. ‘We hebben een breed ecosysteem neergezet, omdat we willen leren van elkaars uitdagingen,’ vertelt Neefs. ‘Banken zien steeds meer aanvragen binnenkomen rondom batterijen. Dat vinden ze best wel spannend. Ze willen weten hoe de inkomstenkant op de langere termijn eruitziet. Dan is het mooi als ik ze kan koppelen aan ontwikkelaars die daar al succes mee hebben. Door de dialoog met elkaar te openen en begrip voor elkaars uitdagingen te creëren, kun je elkaar beter begrijpen en kom je beter tot goede oplossingen met elkaar.’
Sluiting gas- en kolencentrales
‘Bij de eerste bijeenkomst, 10 jaar geleden, was al duidelijk dat opslag essentieel is om een volledig duurzaam energiesysteem te bereiken. Op sommige momenten heb je geen zon en geen wind. Dan moet je toch het systeem overeind houden,’ aldus Neefs. De afgelopen jaren is de behoefte aan opslag toegenomen door de netcongestieproblematiek en zijn de energieprijzen door de oorlog in Oekraïne enorm gestegen. Door de netcongestie komt langzamerhand het besef dat energie niet altijd 24/7 beschikbaar zal zijn, stelt hij vast. ‘Je zult zelf moeten nadenken waar je je energie vandaan haalt. Dat maakt bedrijven bewuster om meer verantwoordelijkheid te nemen over de eigen energiehuishouding, zodat je verzekerd bent voor de energie die je nodig hebt.’ Het wordt heel spannend als de komende jaren, vanaf 2030, de gas- en kolencentrales worden gesloten, verwacht Neefs. ‘Want wat gaan we doen in periodes als er geen zon en wind is, de zogenoemde dunkelflaute? De industrie moet daarom nu al nadenken hoe ze kunnen door produceren als zich dat straks in bijvoorbeeld januari voor meerdere dagen kan voordoen. Dat zijn vragen die nu nog ver weg lijken maar stiekem dichterbij komen. We zullen die opslagmaatregelen nu al nemen met elkaar.’ Hij heeft het gevoel dat we aan de vooravond van een doorbraak staan qua energieopslag, specifiek rondom batterijen. ‘Zo zijn er met netbeheerder Tennet afspraken gemaakt over de tarieven voor batterijsystemen. ‘Daar hebben we korting op kunnen krijgen, waardoor het aantrekkelijker is om in batterijen te investeren. Daarnaast zijn de prijzen voor batterijen sterk gedaald en zijn de vergoedingen op de onbalansmarkt gestegen, waardoor er een cocktail is ontstaan waarbij batterijprojecten financieel uitkunnen. Dat doen we allemaal zonder subsidie!’
Decentraal gestuurd systeem
De energietransitie zorgt ervoor dat de opwek veel meer decentraal plaatsvindt, met de zonnepanelen op daken en regionale zonneparken. ‘De volgende stap is dat je niet alleen de opwek lokaal regelt, maar ook de opslag, met buurt- en thuisbatterijen, lokale warmteopslag etc.’ Dat zorgt er weer voor dat burgers en bedrijven zich veel meer betrokken voelen in de energietransitie, constateert Neefs. ‘Als je je opwek en opslag combineert voor eigen gebruik, kun je daarin voordelen boeken. Waardoor de energietransitie aan draagvlak wint. Mensen zien het profijt van meebewegen. Wat opslag zo leuk maakt, is dat je de energie die je zelf opwekt ook inzet voor eigen gebruik. Dat maakt dat mensen enthousiast zijn over energieopslag.’ Met batterijen alleen zijn de problemen nog niet opgelost, waarschuwt hij. ‘Wat doen we als de batterij vol is? Conversie van elektriciteit naar warmte en moleculen wordt naar mijn mening essentieel om een stabiel energiesysteem op te bouwen. Uiteindelijk heb je alle drie de vormen nodig. Met warmte en moleculen kun je energie voor maanden opslaan, waarbij je batterijen gebruikt om kortstondige pieken aan te vullen. Díe markt moet nog op gang komen en zie ik zonder overheidshulp nog geen doorbraak plaatsvinden.’
