71 procent van de mensen met hiv ervaart nog altijd stigma. Nergens voor nodig. Pieter Brokx van de Hiv Vereniging legt uit dat veel mensen een verouderd beeld van hiv hebben. “Het hiv-virus kan worden onderdrukt met de combinatietherapie. En iemand bij wie het virus is onderdrukt, kan het niet overdragen.”
Je werkgever verlengt je contract niet omdat je hiv hebt. Je tandarts maakt de afspraak met jou bewust aan het einde van de dag, zodat de ruimte daarna goed kan worden schoongemaakt. Voorbeelden uit de jaren tachtig van de vorige eeuw? Nee, helaas, voorbeelden uit 2021. En het rijtje kan eenvoudig worden aangevuld. Je laat je bijvoorbeeld vaccineren tegen corona, maar ziet dat degene die jou vaccineert voor de zekerheid dubbele handschoenen aantrekt. Want je weet maar nooit met hiv. Voeg daarbij gemene opmerkingen en ‘grapjes’ en het is duidelijk: het stigma waarmee mensen met hiv ook nu nog te kampen hebben, is enorm. “Uit onderzoek blijkt dat dat stigma in de loop der jaren maar heel langzaam afneemt”, zegt Pieter Brokx, directeur van de Hiv Vereniging, de belangenvereniging voor mensen met hiv.
Mensen met hiv ervaren stigma
Als je bedenkt dat in 1981 de eerste persoon met hiv in Nederland is aangetroffen, gaat het met dat stigma inderdaad niet goed. Brokx: “In 2020 hebben we dat samen met Maastricht University onderzocht. Net als in 2007, toen 79 procent van de mensen met hiv aangaf dat stigma te ervaren. In 2020 was dat percentage gedaald tot 71. Het neemt dus wel af, maar erg langzaam. En tot onze schrik rapporteerden de deelnemers aan het onderzoek juist meer stigma in de zorg, zoals bij de tandarts en huisarts.” Gevolg van dit stigma: gevoelens van uitsluiting en minderwaardigheid, op het werk, in de zorg en in relaties.
Volgens Brokx is het voortbestaan van dat stigma vooral te wijten aan een gebrek aan kennis. “Want sinds die jaren tachtig van de vorige eeuw is er zó veel veranderd. Toen kreeg je na de diagnose hiv te horen dat je misschien nog enkele jaren te leven had. Maar in 1996 kwam de combinatietherapie, die het hiv-virus effectief remde. Die therapie werd echt een life saver voor mensen met hiv. Ze gingen niet meer dood aan hiv en konden langer en gezonder leven. Sinds 1996 is die kwaliteit van leven alleen maar beter geworden.”
N = N
Een volgende belangrijke stap in alle onderzoeken rond hiv is wetenschappelijk onderzoek naar de overdraagbaarheid. Ook wel het ‘Zwitsers standpunt’ genoemd. “Dat komt erop neer dat als het virus bij iemand met hiv is onderdrukt, hij het niet meer kan overdragen. Niet meetbaar is niet overdraagbaar. N = N. Kortom, mensen met hiv vormen geen risico. De kans op overdracht bij een onderdrukt virus is 0.” In de praktijk betekent dat dat iemand bijvoorbeeld gewoon van hetzelfde kopje, bestek en toilet gebruik kan maken als iemand met hiv. “Als Hiv Vereniging voorzien wij mensen met hiv van deze kennis. Angst maakt bij hen plaats voor geluk en ze krijgen meer zelfvertrouwen. Op die manier strijden wij voor onvoorwaardelijke gelijkwaardigheid van mensen met hiv.”
Met het uitdragen van die belangrijke verworvenheden in 40 jaar hiv – de combinatietherapie én N = N – hoopt de Hiv Vereniging niet alleen mensen met hiv, maar ook de maatschappij te voorzien van noodzakelijke kennis. “Wij willen dat het stigma verdwijnt, zodat mensen met hiv gewoon kunnen meedoen in de maatschappij”, besluit Brokx.
Behoefte aan meer kennis en informatie? Of heb je vragen over hiv? Bezoek dan de website van de Hiv Vereniging: www.hivvereniging.nl
