De Covid-19-crisis en de stremming van het Suezkanaal hebben de ontwerpfouten in de logistieke keten op een pijnlijke wijze blootgelegd. Het zorgt voor de broodnodige impuls om stappen te zetten richting een duurzame logistiek. Veranderen behelst ook een sociale transitie, benadrukt duurzaamheidsexpert Nico Anten.
Met een groot achterland, vier grote zeehavens en de vierde luchthaven van Europa is logistiek en mobiliteit één van de pijlers van de Nederlandse economie. Tegelijkertijd is het ook één van de grotere vervuilers en CO2-uitstoters. Het Europese Lean & Green-programma helpt bedrijven uit twaalf landen om hun CO2-reductiedoelstellingen te halen.
Andere kilometers
“Je merkt dat bedrijven zich ervan bewust zijn dat consumenten meer en meer willen weten of een product eerlijk en duurzaam is. Bedrijven bereiden zich daarop voor,” vertelt Nico Anten, wiens organisatie Connekt verantwoordelijk is voor het Europese en Nederlandse deel van het Lean & Green-programma. “Als je in de logistiek wilt voldoen aan de klimaatdoelen van Parijs, moet je in 2050 per kilogram CO2 zes keer zo veel gaan vervoeren als nu. Dat is een enorme opgave.” De logistieke sector valt uiteen in een groep koplopers die de benodigde stappen zet en een grote groep bedrijven die vooral met de organisatorische problemen van alledag worstelt. “Uiteindelijk gaan opdrachtgevers alleen maar werken met partijen die kunnen aantonen dat ze duurzaam rijden. Ik vind het belangrijk dat we iedereen perspectief aanbieden om mee te doen. Oók de eigen rijder wiens verdienmodel is om zoveel mogelijk kilometers te maken. Hen moet je uitleggen dat om op termijn te overleven zij niet zo veel mogelijk kilometers moet maken, maar ándere kilometers. Op een duurzame manier.”
Sleutel in handen
Verladers en retailers hebben de sleutel in handen, is zijn overtuiging. “Vroeger was de houding ‘je moet verduurzamen want dat is goed voor mij’. De afgelopen jaren is een omkering van denken ontstaan. Het gaat niet om de vraag ‘hoe word ik duurzaam?’, maar om ‘hoe worden wij duurzaam, hoe wordt de hele keten duurzaam?’. Dat betekent samenwerken en met elkaar zorgen dat het beter wordt.” Nederland loopt hierin voorop. “Samenwerken zit behoorlijk in onze genen. We zijn al 700 jaar gewend om dijken te bouwen. Dat werkt alleen als iedere grondeigenaar een bijdrage levert. Als één iemand niet meedoet, heb je niks aan de dijk.” De beeldspraak doortrekkend: “Je kunt je niet beperken tot je eigen eilandje. Je kunt verduurzaming alleen maar bereiken door samenwerking in de keten. Dat maakt het Lean & Green-concept – met hulp van en door de sector – zo krachtig.”
Versneller
“De Shell-uitspraak maakt zichtbaar dat je als onderneming moet laten zien hoe je gaat veranderen. Het is niet meer een beetje praten en een beetje bijsturen.” De Covid-19-pandemie is een versneller geweest, constateert Anten. “We komen in een situatie waarin je de keten helemaal opnieuw moet gaan ontwerpen. Goedkope spullen uit China halen omdat het net een paar euro goedkoper is en transport bijna niks kost, blijkt een kwetsbare oplossing. Hetzelfde geldt voor de stremming van het Suezkanaal.” Op kleinere schaal: “De gemiddelde waarde van een bestelling op internet daalt nog steeds. Blijkbaar kan dat.” Om te constateren: “De keten is geoptimaliseerd op kosten. We zien nu de negatieve gevolgen van CO2-uitstoot en voor de pakketbezorger. Ik heb niet de waarheid in pacht of op alle vragen het passende antwoord, maar ik vind wel dat we elkaar meer moeten uitdagen om die kritische vragen te stellen. In het huidige model is transport te goedkoop. Mede door Lean & Green laat de industrie zien dat het duurzamer en socialer kan”
Lean & Green-programma
Lean & Green is het leidende CO2-reductieprogramma waar zowel verladers als bedrijven die binnen de logistieke dienstverlening werkzaam zijn aan kunnen deelnemen. Het programma heeft als doel om de CO2-emissie binnen de logistiek structureel te reduceren. Dit doen zij door het activeren van samenwerkingen, het delen van waardevolle kennis en het inzetten van slimme en efficiënte maatregelen. Lean & Green helpt bedrijven op een succesvolle manier op weg naar duurzame oplossingen en efficiënte logistieke processen en geeft -door jaarlijks meten van de CO2- erkenning aan de verbeteringen van de CO2 prestatie via het Lean & Green 5 Star Framework.
