Met proactieve zorg op afstand kunnen ouderen veel langer zelfstandig thuis wonen.
Afgelopen maand heeft de Commissie-Bos het conceptadvies ‘oud & zelfstandig’ gepresenteerd over zorg aan thuiswonende ouderen. Hierin staan drie speerpunten: ga (ver)bouwen, ga digitaal en ga samenwerken. Het conceptadvies bevat behartenswaardige punten, stelt Hans Buijing van brancheorganisatie Zorgthuisnl. De meeste mensen blijven als ze hulpbehoevend worden het liefst in het eigen huis wonen. “De eigen omgeving is belangrijk omdat je daar omringd bent door je netwerk.”
Out-of-the-box
Buijing plaatst ook vraagtekens bij de aanpak van de commissie. “Vooral de ‘usual suspects’ zijn om een toekomstvisie gevraagd.” Zijn belangrijkste punt van kritiek is dat amper met de thuiszorgpartijen is gesproken. “Dat vind ik een serieus manco. Het rapport móet er juist over gaan hoe mensen in de eigen setting zorg krijgen. Er wordt nu gesproken over het bouwen van extra verpleeghuizen. Dat soort bouwplannen duren al gauw zo’n tien jaar.”
Hij had het liefst gezien dat de commissie input had gevraagd van partijen die vanuit een heel andere discipline naar het zorgvraagstuk kijken. Hij vertelt over een bezoek aan een Hackaton op de Campus van de TU Eindhoven, met studenten uit de hele wereld. “Die jongeren hebben geen enkel benul hoe het Nederlandse zorgstelsel is ingericht, waardoor ze op een heel verfrissende manier naar het vraagstuk kijken. Ik zeg niet dat daarmee succes is gegarandeerd, maar ze denken volstrekt out-of-the-box.”
Proactieve zorg
Bij de tweede oplossingsrichting, ‘ga digitaal’, leunt de Nederlandse aanpak nog te veel op reactieve systemen, stelt Buijing. Hij hoopt op een omslag, waarbij wordt ingezet op proactieve zorg op afstand. “De vraag zou moeten luiden: hoe kun je in je eigen woonomgeving met slimme apparaten de zelfredzaamheid en veiligheid versterken, zodat kwetsbare ouderen langer thuis kunnen wonen? Je moet veel meer investeren om dat mogelijk te maken.” Als voorbeeld noemt hij een apparaat dat monitort of iemand voldoende drinkt en niet uitdroogt. “Je kunt dat op afstand bewaken, bijvoorbeeld met een sensor die controleert hoe vaak de wc wordt doorgetrokken.” Een eenvoudiger voorbeeld is een lichtsensor bij de trap. “Het zijn simpele puzzelstukjes die iets toevoegen.” Veel van die systemen zijn al op de markt. Het minpunt is dat zorgverzekeraars de apparaten als preventie zien en er niet voor willen betalen. “Draai dat om en zie het als een investering die bijdraagt aan het voorkomen van onnodige zorg. De systemen die nu worden ingezet zijn vooral reactief, in de vorm van alarmeringssystemen.”
“De grote problemen ontstaan pas tussen 2030 en 2040 als je kijkt naar het aantal ouderen dat zorg nodig heeft en de mensen die zorg kunnen verlenen.”
Mantelzorg
Het voordeel van zorg op afstand is dat zorgaanbieders niet alleen via Facetime kunnen meekijken en vragen stellen, maar ook gezondheidswaarden kunnen monitoren en volgen. “Qua coaching valt er nog een wereld te winnen. Je kunt op allerlei manieren doordenken hoe je dat kunt toevoegen aan het dienstenpakket.” Ook qua mantelzorg is domotica een belangrijke aanvulling. “Als je meer op dan 50 km afstand van een ouder woont, rijd je niet elke dag op en neer om een oogje in het zeil te houden. Dan is het fijn als je met een app op afstand kunt monitoren of alles goed gaat en de mantelzorg op een goede manier kunt invullen, zonder dat het te belastend is.”
Medicatietrouw is in elk land een groot probleem. Dat luistert nauw en gaat vaak mis. “In Spanje zijn projecten waar op afstand wordt gemonitord of iemand zijn medicatie op tijd en op de juiste wijze inneemt. Ze hebben niet alleen de medicatie geautomatiseerd, maar meten ook of iemand z’n medicijnen ook écht slikt.” Ouderen kunnen in Spanje door die proactieve inzet gemiddeld twee jaar langer thuis kunnen blijven wonen, vertelt Buijing. “Dat zijn interessante ontwikkelingen die passen in het verhaal van de Commissie-Bos.”
Domotica
Domotica is een verzamelnaam voor slimme automatisering in de woning, variërend van energiebeheer en de luchtkwaliteit tot veiligheid en zelfstandigheid. In de (thuis)zorg speelt domotica een steeds grotere rol, bijvoorbeeld met de ontwikkeling van zorgtechnologie die zorg op afstand biedt. Denk aan het monitoren van de gezondheid en het medicijnengebruik of het voorkomen van dwalen door mensen met dementie.
