Een van de opvallende uitkomsten op de recent gepubliceerde ‘Kankeratlas’ van het Integraal Kankercentrum Nederland is dat huidkanker vaker voorkomt langs de kust. In ruim zeven van de tien gevallen is sprake van een basaalcelcarcinoom. Deze komt vooral voor in het gezicht. Vaak begint het met een onschuldig plekje, waarschuwt dermatoloog Emiel Brand.
‘Mensen vinden het lekker om het zonnetje op te zoeken en het strand te bezoeken. In mijn praktijk zie je dat mensen moeite hebben met smeren, ook al zijn ze zich bewust van het belang,’ constateert dermatoloog Emiel Brand. ‘Hoe meer zon en hoe lichter de huid, hoe groter de kans dat je huidkanker krijgt.’
Onschuldig “wondje”
‘Tegen mijn patiënten zeg ik altijd dat ik twee taken heb. Ten eerste de tumor volledig verwijderen en als tweede de plek zo mooi mogelijk te sluiten. Vooral als het een plekje in het gezicht is, moet het cosmetisch gewoon goed zijn. In het gezicht heb je structuren, zoals de neus of oogleden, waar de wond mooi sluiten minder makkelijk is. Het geeft mij voldoening als de omgeving van de patiënt amper kan zien waar de tumor heeft gezeten.’
Een basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker. ‘Het is kwaadaardig omdat het niet stopt met groeien. In het begin ziet het eruit als een wondje dat niet geneest,’ vertelt Brand. ‘Het ziet er onschuldig uit, waardoor mensen nogal eens denken dat het wel over gaat.’ Omdat het blijft groeien, is het juist belangrijk om er zo snel mogelijk bij te zijn, benadrukt hij. ‘Hoe kleiner het plekje is, hoe makkelijker het is om het weg te halen. Als je niets doet, groeit het basaalcelcarcinoom één à twee millimeter per jaar door.’ Brand en zijn collega’s halen de plek weg. Daar zijn een aantal opties voor. De conventionele manier is dat het carcinoom met een aantal millimeters marge wordt weggesneden. ‘Vervolgens stuur je het naar de patholoog. Die kijkt de snijranden na, om te controleren of de plek er helemaal uit is. Als de plek er te krap is uitgehaald, moet opnieuw worden gesneden.’
In het gezicht wil je vanzelfsprekend zo min mogelijk ingrijpen, benadrukt Brand. ‘Vaak moet je speciale sluittechnieken gebruiken. Als je opnieuw moet snijden, moet je het hele litteken weghalen. Dat wil je liever niet, zeker als het in het gezicht is. Het is de reden om te kiezen voor Mohs’ chirurgie. Daarbij snijd je de tumor zo krap mogelijk weg. Een analist vriest de tumor in en snijdt deze in dunne plakjes, zodat de Mohs’-dermatoloog deze vervolgens direct zelf onder de microscoop analyseert en de snijranden voor 100% nakijkt. Als je nog tumor ziet zitten, haal je een stukje verder weg. Dat vries je weer in en kijk je weer na. Pas als ik zie dat alle huidkankercellen verwijderd zijn, maak ik de wond mooi dicht. Je hecht de huid dicht “zonder dat je de kat achter de muur metselt”. Je komt ’s ochtends binnen met een tumor en aan het eind van de dag verlaat je het pand zonder tumor. Aan het eind van Mohs’-chirurgie weet de patiënt dus zeker dat de tumor helemaal is verwijderd. We passen Mohs’ chirurgie in specifieke situaties bij een basaalcelcarcinoom of plaveiselcelcarcinoom toe.’
Gewenning aan de zon
Melanomen zie je meer bij mensen met een kantoorbaan die vanuit het niets een zonvakantie boeken en verbranden,’ aldus Brand. Hij adviseert om rustig op te bouwen en om de huid in de lente te laten wennen aan zonlicht. De stelregel is om je goed in te smeren als je langer dan 30 minuten buiten bent. ‘In Nederland is factor 30 voldoende, maar zelf adviseer ik altijd factor 50. En elke twee uur in te smeren. De schade ontstaat al na een paar minuten.’ Door ingesmeerd van de zon te genieten, wordt de huid óók bruiner én dikker. ‘Daardoor is de huid beter bestand tegen de schade die de zon veroorzaakt.’
