De kosten in de zorg blijven stijgen, evenals het personeelstekort. ICT-toepassingen kunnen hiervoor oplossingen bieden, de technische mogelijkheden zijn er. Toch staat e-health nog in de kinderschoenen. De crux? “Goede standaardisatie is essentieel.”
“In Nederland heeft de overheid niet de directieve rol die kan afdwingen dat we met zijn allen meer gebruik gaan maken van digitale zorg.”
Binnen e-health zijn er de afgelopen tien jaar talloze mogelijkheden gekomen zoals gezondheidsapplicaties voor telefoon en tablet, slimme polsbandjes, op afstand afleesbare hartritme apparaten en monitoring voor mensen die wel onder controle staan, maar zo niet in het ziekenhuis hoeven worden opgenomen. Er zijn digitale hulpmiddelen bij psychische klachten. En bij veel huisartsen kan online een afspraak gemaakt worden. Toch blijft het gebruik nog achter bij de mogelijkheden. Volgens Jaco van Duivenboden, senior adviseur bij het Nationaal Instituut in de Zorg (Nictiz) , heeft dat enerzijds te maken met het feit dat de meeste patiënten behoefte hebben aan menselijk contact. Anderzijds speelt ook de negatieve framing in de media een rol. “Die maakt mensen huiverig. Bovendien is de noodzaak om meer digitaal te gaan doen op dit moment nog niet groot genoeg. We hebben een uitstekende gezondheidszorg, waar we relatief snel een afspraak kunnen maken. In Nederland heeft de overheid niet de directieve rol die kan afdwingen dat we met zijn allen meer gebruik gaan maken van digitale zorg.”
Dit terwijl er toch grote voordelen zijn. Van Duivenboden ziet als grootste voordeel van e-health de emancipatie van de patiënt. Er komt volgens hem meer gelijkwaardigheid tussen patiënt en professional. Als patiënt kun je al vanaf 2020 altijd je eigen medische gegevens digitaal inzien, dat is niet meer voorbehouden aan de arts. “Maar we moeten digitale zorg wel net als reguliere zorg goed regelen. Dat betekent dus ook nadenken over kwaliteit en effectiviteit, kosten versus opbrengsten en toegankelijkheid en gebruiksgemak, werkt het makkelijk en voor iedereen. Dan kunnen ICT-toepassingen oplossingen bieden voor personeelstekorten en de stijgende kosten in de zorg.”
En daar ligt gelijk het grootste probleem voor de ICT in de zorg. “ICT-toepassingen in de zorg zijn noodzakelijk en onontkoombaar en kunnen ook zeker besparing opleveren, mits er een standaardisatie komt in informatiesystemen.” Kees Donker heeft een duidelijke mening. Volgens de onafhankelijk directeur van OIZ, de Branchevereniging voor Zorg en ICT, klagen artsen nu dat het invoeren van patiëntinformatie in de gezondheidsinformatiesystemen veel tijd kost, met name omdat systemen niet uitwisselbaar zijn en gegevens soms twee of driemaal moeten worden ingevoerd. “En naast het feit dat het tijdrovend is, vergroot het de kans op fouten. Een Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) is een goede zaak, maar standaardisatie is noodzakelijk.”
Een ander probleem volgens Donker is de privacy. Er bestaat veel angst voor het geven van medische informatie. “Databeveiliging is zeker een belangrijk punt en er moet goede wetgeving komen. De overheid, patiënten, gezondheidszorg, verzekeraars en industrie zullen samen moeten kijken naar nieuwe toepassingen van ICT in de zorg. Patiënten zullen hierin een belangrijke rol gaan spelen, zij gaan bepalen wie, waar toegang toe krijgt.”
Feit
ICT kan bijdragen aan een snellere diagnostisering bij zeldzame ziektes. Algoritmes kunnen een arts niet vervangen, maar wel helpen bij efficiënt werken. De arts vult alle essentiële gegevens in zoals bloedwaarden, bloeddruk, hartritme, en beantwoordt diverse vragen, wat tot een diagnose leidt. Voorheen ging de patiënt van specialist naar specialist, waarbij veel onderzoek dubbel werd gedaan.
