Een al te abrupte breuk met fossiele energiebronnen bij de overgang naar een nieuw, duurzaam energiesysteem is niet realistisch. Bij adviesbureau JBR vinden gesprekken over de energietransitie plaats op basis van feiten. Het boek ‘Niet het einde van de wereld’, van datawetenschapper Hannah Ritchie, is voor JBR een leidraad in deze discussie.
'Calamiteiten zijn vaak de aanleiding voor ingrijpende maatregelen door de overheid'
‘We willen graag een ander, onafhankelijk geluid laten horen. De energietransitie is hartstikke noodzakelijk, maar verliest op dit moment een deel van het draagvlak. Gesprekken over duurzaamheid belanden al snel in polariserende discussies. Vooral de manier waarop Hannah Ritchie objectief naar de problematiek kijkt, vanuit haar wetenschappelijke hoek, maakt haar visie interessant en relevant,’ menen managing partner Ronald van Rijn en Senior Consultant Corporate Finance Rogier Tigchelaar. De trein is niet te stoppen. De overstromingen en andere effecten van klimaatverandering maken het zelfs voor ontkenners lastig. En anders is er wel een economische noodzaak. Op termijn zien we, bij een te langzame transitie, de olie- en gasprijzen door het dak gaan. Dan is er ook een financiële rationale voor de energietransitie,’ constateren beiden.
Stapsgewijze transitie
In haar boek bespreekt Richie de aanpak van het klimaatprobleem en de overgang van fossiele naar hernieuwbare energiebronnen door uit te zoomen. Ze laat aan de hand van cijfers zien hoeveel en hoe snel er resultaten zijn geboekt in de klimaatproblematiek. Maar geeft ook voorbeelden van kantelpunten in het beleid. Calamiteiten zijn vaak de aanleiding voor ingrijpende maatregelen door de overheid, stelt Ritchie.
Ze gebruikt de zware luchtvervuiling in Beijing (de calamiteit) als voorbeeld, die door de overheid met ingrijpende maatregelen (beleid) werd aangepakt met de komst van de Olympische Spelen (imago). ‘Verandering komt voornamelijk voort uit beleid. Mensen kijken vooral naar hun portemonnee. Het is meestal een financiële incentive, zoals de hoge gasrekening aan het begin van de oorlog in Oekraïne, die mensen doet bewegen. Slechts een beperkte groep wil vanuit idealisme verandering.’ Soms liggen oplossingen verder in de toekomst, laat Ritchie zien. ‘Door de vergrijzing krijg je op termijn automatisch vermindering van CO2-uitstoot.’ Olie is als grondstof van plastics in de energie- en materialentransitie een belangrijke parameter. ‘Het is belangrijk om plastics te recyclen en de materiaaltransitie te stimuleren door de juiste beleidsmaatregelen te nemen, zodat recyclers kunnen concurreren met ‘virgin’ plastics uit olie. In haar boek bespreekt Richie de plasticvervuiling, en hoe deze in de vorm van microplastics in de voedselketen terechtkomt. Mogelijk omdat we niet direct het gevolg ervan ondervinden, is het gevoel van urgentie niet groot genoeg. Waardoor de materialentransitie stokt,’ aldus Tigchelaar. De beprijzing van olie speelt daarin een negatieve rol, stelt Van Rijn: ‘Op dit moment is de olieprijs zo laag, dat plastics vanuit China heel goedkoop zijn. Recyclingbedrijven hebben het daardoor lastig om gerecycled plastic te verkopen. Het verdienmodel raakt daardoor stuk.’ Alleen met beleid kan dit worden gefixt, menen ze. ‘De juiste beleidsmaatregelen (beprijzing van fossiel) en investeringen zijn noodzakelijk om de transitie te bewerkstelligen. Wat nodig is, is een stapsgewijze transitie van de oude naar de nieuwe energievoorziening, waarbij overheden, bedrijven en stakeholders gezamenlijk op zoek gaan naar oplossingen die zowel economisch haalbaar als ecologisch verantwoord zijn. De uitdaging is om de discussie op gang te brengen en samen te zoeken naar manieren om organisch van fossiele naar hernieuwbare energie te schakelen.’
Partner bij strategische vragen
JBR adviseert bedrijven die voor grote uitdagingen staan in de sector Energie- en Materialentransitie. De expertise omvat corporate finance, herstructurering en strategische vraagstukken. ‘We worden ingeschakeld voor de vragen waar mensen wakker van liggen,’ vertelt Ronald van Rijn. ‘We helpen de problemen onderweg op te lossen. Dat doen we vanuit de hoek van strategieontwikkeling en het creëren van opties voor samenwerking. Met welke activiteiten moet je morgen bezig zijn om continuïteit te bereiken en geld te verdienen?’
