Bert en Anneke Knape waren hun leven lang fervente watersporters. Dat ze de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) steunden, was vanzelfsprekend – op het water kan altijd wat misgaan. Toen Bert Knape plotseling overleed, schonk zijn vrouw de KNRM een reddingboot. Het is dankzij ruimhartige én bescheiden giften dat de KNRM – al bijna 200 jaar – levens kan redden op zee. Sommige donateurs nemen de goededoelenorganisatie ook op in het testament, zo is te zien in het tv-programma De Nalatenschap.
Een afgedreven kitesurfer, een onwel geworden schipper op zee of een stuurloos geraakte zeilboot. In 2021 rukte de KNRM meer dan 2.000 keer uit en bracht ruim 3.000 mensen veilig aan de wal. Sinds de oprichting in 1824 is dit gefundeerd op drie pijlers. De organisatie biedt kosteloos hulp aan mensen in nood op zee; het redden gebeurt door professioneel opgeleide vrijwilligers en wordt gefinancierd uit vrijwillige bijdragen. De Redding Maatschappij vervult dus – zonder overheidssteun – een belangrijke maatschappelijke taak.
Reddingboot bouwen
Wat bijzonder is: bijna alle 75 KNRM-schepen dragen namen van hun geldschenker of zijn vernoemd naar een overleden dierbare.Het is een goed gebruik bij de KNRM dat mensen die een dermate grote schenking doen dat daarmee een reddingboot kan worden gefinancierd, ook de naam van die boot mogen bepalen”
Achter de namen van de reddingboten schuilen vaak bijzondere levensverhalen die zijn opgetekend in het boek ‘Wie goed doet…Waarom heten reddingboten zoals ze heten’. Dit boek is gratis aan te vragen bij de KNRM.
Zo vaart de reddingboot ‘Bert en Anneke Knape’ al enige jaren uit bij calamiteiten op het Marker- en IJsselmeer. Het was Anneke Knape die in 2013 besloot de KNRM een reddingboot te schenken – ter nagedachtenis aan haar overleden echtgenoot. Bert Knape had altijd een enorme passie gehad voor de watersport. Van kinds af aan was hij veel op en rondom het water. Als 12-jarig jongetje kon hij al goed zeilen en deed ook mee aan wedstrijden. Toen Bert Knape met Anneke trouwde, wilde hij maar wat graag een zeilboot aanschaffen. Hoewel zijn echtgenote een landrot was, liet ze zich overhalen. Anneke gunde haar man dat hij na een week hard werken, kon genieten op het water. ‘Geleidelijk ging ook moeder het varen waarderen’, zegt oudste dochter Ineke Knape. ’Al was ze meer van de gezelligheid en verslond ze vooral veel boeken op het dek.’
Veiligheid hoog in het vaandel
Er volgden vele vakanties op het water, later met hun vier kinderen. ‘Aanvankelijk gingen we vooral naar Friesland, later zetten we ook koers naar Zeeland’, vertelt zoon Nico Knape. ‘We waren al ouder en draaiden mee als volwaardige bemanningsleden. Vooral het varen op de Oosterschelde was spannend.’ Dat hun vader veiligheid altijd hoog in het vaandel had staan, herinnert Ineke Knape zich nog goed. ‘Zijn hele leven was hij donateur van de KNRM. Zijn motto was: ‘als je vaart, dan steun je de KNRM. Er kan immers altijd iets gebeuren.’ Ook wij groeiden met die overtuiging op.’
Nico Knape weet nog goed dat hun vader vaak watersporters hielp die in moeilijkheden waren geraakt. ‘We namen regelmatig boten op sleeptouw die door de wind tegen de wal werden gedrukt.’
Tot op hoge leeftijd bleven Bert en Anneke Knape varen. Al werd de zeilboot de laatste tien jaar ingeruild voor een motorboot met meer comfort. In 2010 overleed Bert Knape plotseling. ‘Voor moeder was dat een ongelooflijke dreun’, zegt dochter Ineke Knape. ‘Ze waren altijd zo’n twee-eenheid geweest; ze deden werkelijk àlles samen.’ Voor de kinderen was het geen verrassing toen hun moeder vertelde dat zij de KNRM een reddingboot wilde schenken. ‘Onze ouders hadden weleens gesproken over een grote schenking; we vonden het een mooi idee. Het klopte ook – we zijn grootgebracht met het idee dat het belangrijk is iets voor een ander te doen.’
Warm ontvangen
Zoals gebruikelijk is voor de KNRM, werd Anneke Knape als schenkster nauw betrokken bij de bouw van de boot. Ze bezocht het reddingstation Lelystad, waar de reddingboot zou worden gestationeerd, regelmatig. Dat deed haar volgens de kinderen goed. ‘Wat we opmerkelijk vonden: aanvankelijk wilde moeder de boot naar vader vernoemen, maar ze sprak steeds vaker over ‘Bert en Anneke Knape’.
Terwijl de bouw van de boot vordert, zien de kinderen dat hun moeder achteruit gaat. Ze vrezen dat hun moeder de doop weleens niet zou kunnen halen. Het reddingstation Lelystad nodigt de familie daarom twee weken eerder uit. ‘Een prachtmoment’, aldus Ineke Knape. ‘We werden warm ontvangen door de bemanning. Moeder heeft de eerste vaartocht kunnen meemaken.’
Dat was net op tijd: vlak voor de officiële doop overleed Anneke Knape. De kinderen zijn trots dat hun moeder de KNRM een reddingboot heeft geschonken. Ze vinden het ook bijzonder dat zij ervoor koos om de boot Bert en Anneke Knape te noemen. Zo blijven de namen van hun ouders, die altijd alles samen deden, voortleven op het water. Steeds als de reddingboot uitvaart, zijn hun namen over de marifoon te horen. ‘Ze blijven een twee-eenheid’, zegt dochter Ineke weemoedig.
Steeds als de reddingboot uitvaart, zijn hun namen over de marifoon te horen. ‘Ze blijven een twee-eenheid’
Vlootvernieuwing
Jaarlijks is veel geld nodig voor het levensreddende werk. Daarbij staat de KNRM de komende vijftien jaar voor een enorme investering. Het grootste deel van de 75 reddingboten is aan vervanging toe. Gelukkig kan de KNRM rekenen op ruim 120.000 donateurs. Niet alleen bij leven, menig donateur laat de vrijwilligersorganisatie ook na de dood een mooi bedrag na.
Zo komt in het tv-programma De Nalatenschap ook voormalig scheepsmachinist Hans Poiesz in beeld. Door gezondheidsproblemen moest hij de beroepsvaart vaarwel zeggen, maar Poeiesz vond een andere manier van bestaan op het water. Met zijn opgeknapte parlevinker, een kruidenier op het water, voorziet hij watersporters van proviand. Onlangs heeft Poeiesz de KNRM tot enig erfgenaam benoemd. Dat was hij al langer van plan, maar toen een maat van hem onverwacht stierf, voegde hij de daad bij zijn woord. ‘Ik heb geen kinderen en wil mijn bezit graag nalaten aan een goed doel. Voor mij is de KNRM een unieke organisatie omdat de vrijwilligers – zonder overheidssteun – prachtig werk verrichten’, aldus Poeiesz.
KNRM als executeur
De KNRM onderhoudt nauw contact met de donateurs, die de organisatie ook wel Redders aan de wal noemt. De KNRM vindt het belangrijk hen persoonlijk te leren kennen. ‘Zeker als mensen overwegen de KNRM een groot bedrag te schenken of tot erfgenaam te benoemen’, zegt Cora Bartels die samen met Cees Prins contacten onderhoudt met donateurs en erflaters. ‘We denken mee hoe zij hun geld willen besteden. Misschien wil iemand schenken aan een bepaald reddingstation, aan materieel of opleidingen. Mensen kunnen geld nalaten, maar ze kunnen de KNRM ook hun schilderijencollectie of boot schenken. Soms zijn er speciale wensen: zo is het mogelijk een asverstrooiing te organiseren.’
De Redding Maatschappij treedt steeds vaker op als executeur. ‘Vooral alleenstaande ouderen en echtparen zonder kinderen vinden dat een prettig idee’, zegt Bartels. ‘Ze zijn soms onzeker of de persoon die ze als executeur in gedachten hebben, nog in leven is als ze overlijden. De KNRM kan het executeurschap uitvoeren.’ Bartels legt uit waarom de KNRM dit doet: ‘We zijn mensen oprecht dankbaar dat zij aan ons willen schenken. Daar doen we onder ons motto ‘Wie goed doet, goed ontmoet’ graag iets terug.’
