Het gebruik van digitale toepassingen schiet omhoog en daarmee neemt onze digitale afhankelijkheid toe. Criminelen spelen hier handig op in. De campagne Alert Online en Veiliginternetten.nl bedrijven en burgers helpen om van bewustwording de stap te zetten naar gedragsverandering.
De campagnes worden gecoördineerd door ECP | Platform voor de Informatie Samenleving. De stichting bevordert privaat-publieke samenwerking rondom de digitale samenleving. ‘Digitale veiligheid en het kunnen vertrouwen op digitale toepassingen is een wezenlijk onderdeel van ons digitale leven,’ vertellen programma managers Joyce Martina en Esther Mieremet. ‘We denken hard na hoe we de groep mensen kunnen bereiken die geen vertrouwen heeft in de eigen skills, zodat ze kunnen blijven meekomen in de samenleving en bijvoorbeeld online betalen en communiceren met overheid en andere partijen. We kunnen de eindgebruiker helpen om te zien of iets betrouwbaar is of niet. De maatschappij werkt op basis van vertrouwen. Dat is cruciaal in een economie en maatschappij. Daarom is het goed om mensen handvatten te geven om wel het vertrouwen te houden.’ Mieremet: ‘Als je een broek wil kopen of een reis of ticket wil boeken, moet je weten hoe je dat veilig kunt doen. Daar heeft de verkoper belang bij en jij bent blij met je aankoop.’
Alert Online
‘We vinden dat we mét elkaar – als overheid, wetenschap, bedrijfsleven, onderwijs en maatschappelijke organisaties – moeten samenwerken om veilig en inclusiever te zijn in de digitale wereld. Dat doen we door gezamenlijk projecten uit te voeren. Alert Online en Veiliginternetten.nl zijn daar twee van.’ Beide projecten worden gesubsidieerd vanuit het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De Alert Online-campagne richt zich op de weerbaarheid van organisaties en hun medewerkers. ‘We proberen zoveel mogelijk partijen bij elkaar te krijgen in het netwerk van Alert Online. We werken toe naar de Cybersecuritymaand, die in oktober is, om allemaal iets te doen rondom cyberweerbaarheid en cyberveiliggedrag.’ Het uitgangspunt is de eigen achterban, of het nu leerkrachten, zorgpersoneel of de eigen klanten zijn. ‘We proberen organisaties te mobiliseren om een concrete actie richting deze achterban te organiseren. Het doel is dat bedrijven doordrongen zijn van hun rol als werkgever om de mensen binnen de organisatie alsook hun klanten en relaties te helpen veiliger en weerbaarder te maken.’ Op de website (veiliginternetten.nl/alertonline), staat wat er allemaal wordt georganiseerd of aangeboden. ‘Je vindt er van alles van wat je zou kunnen doen binnen je organisatie, zoals concrete handreikingen en een overzicht van wat er al beschikbaar is om cybersecure gedrag te stimuleren. Veel bedrijven ontwikkelen eigen beleid, handleidingen en andere vormen om veilige werkwijzen te stimuleren. Het is zonde als iedereen dat voor zichzelf doet en dat verder niet deelt.’ Door te delen in het netwerk, voorkom je dat je iedere keer opnieuw het wiel moet uitvinden. ‘Partijen kunnen een oplossing delen die voor hun medewerkers goed heeft gewerkt. Zo kun je elkaar helpen.’ Onder aan de streep is dat de essentie en meerwaarde van het netwerk: ‘Het gaat erom dat we het mét elkaar doen. Iedereen helpt elkaar door dingen te delen, vanuithet gezamenlijk belang dat degene met wie je zakendoet ook z’n beveiliging op orde heeft. We merken dat samenwerken binnen Alert Online van groot belang is en dat alle partijen de meerwaarde zien van een veilige digitale samenleving.
Gedragsverandering
Alert Online is oorspronkelijk vooral een bewustwordingscampagne, vertelt Martina. ‘Maar je wilt verder dan bewustwording en juist de slag naar de kleine gedragsverandering. Iedereen kent de gevaren wel, maar het gedrag blijft toch achter.’ Ze vertelt over de campagne Woensdag Ongehacktdag: ‘We hebben geprobeerd een moment te creëren waarop je, binnen je organisatie, aandacht vraagt voor gedragsverandering. Daar willen we zo veel mogelijk partijen in meekrijgen, zodat je met z’n allen actie onderneemt.’ Elke organisatie kan het moment Woensdag Ongehacktdag aangrijpen om een voor hen relevante gedragverandering te stimuleren. Vanuit de campagne is afgelopen periode ingestoken op twee thema’s: wachtwoorden en tweetrapsverificatie, óók voor je social media-accounts, waaronder LinkedIn. Als je tweestapsverificatie instelt, voeg je een extra beveiligingslaag toe aan je apps en je accounts. Met die extra stap ben je beter beveiligd tegen hacken. Het idee is dat het heel moeilijk is om in te stellen, maar je hebt het echt in 15 seconden geregeld.’ Mieremet vult aan: ‘Heel veel mensen denken: het overkomt mij niet. Dat is dus niet zo. Het is een kleine moeite om het te voorkomen.’ Bedrijven hebben ook een verantwoordelijkheid hierin. ‘Je kunt opleggen dat je werknemers alleen kunt inloggen met twee stappen. Met Alert Online en Veilig Internetten hameren we erop dat iedereen z’n deel heeft. Dat wil niet zeggen dat het je schuld is dat het misgaat, maar je kunt in elk geval extra sloten inbouwen.’
Cyberschaamte
Het thema van 2022 was ‘cyberschaamte’. ‘Dat blijft natuurlijk een thema. Als je fouten met elkaar deelt – ‘Zo stom! Ik heb op een link geklikt’ – is de ander ook alerter en sneller geneigd om het eigen gedrag aan te passen. Het gebeurt gewoon heel veel.’ Dit jaar is het thema digitale hulpverlener, dat aansluit op de cyberschaamte, vertelt Martina. ‘Het gaat om de Bhv’er die de eerste hulp kan verlenen bij digitale calamiteiten. Wij noemen dat de dhv-er, de digitale hulpverlener. Iemand binnen de organisatie bij wie je terecht kunt als je per ongeluk op een verdacht linkje in een e-mail hebt geklikt. Doordat je de schaamte voorbijgaat, en je fout deelt, kan door de systeembeheerder snel actie worden ondernomen, in plaats van hopen dat het ongemerkt overwaait.’ Bij zzp’ers of kleinere ondernemers, zonder interne IT-afdeling, is het belangrijk om iemand te hebben die weet welke stappen je moet zetten. ‘Bij Alert Online kun je kijken wat je als organisatie kan doen. Veilig Internetten helpt je bij het beveiligen van je persoonlijke omgeving.’
Sluit je aan bij Woensdag Ongehacktdag bezoek de website
Veilig Internetten
De campagne Veilig Internetten richt zich op het gedrag van mensen in de privésituatie, dus als consument, ouder en burger. Ook hier geldt: we weten het, maar handelen er niet naar. Wachtwoorden als ‘123456’ (goed voor 1 op de 140 hacks; of de naam van de favoriete voetbalclub (goed voor 1 op de 600 hacks) zijn nog veelvuldig in gebruik, ook al weet iedereen hoe belangrijk een sterk wachtwoord is. De campagne speelt hierop in met vijf basistips, zoals beveiliging van je wachtwoord en altijd de updates op je apparaten installeren. ‘Als je het wachtwoord van je printer open en bloot en liggen, heeft iedereen van buitenaf toegang tot je wifi-netwerk.’
In 5 stappen veilig online. Kijk op: Veiliginternetten.nl/5-tips-basisveiligheid
