De modernisering en uitbreiding van het stroomnet vormt de ruggengraat van de energietransitie. Zolang dit niet is gerealiseerd, kan stroom niet worden getransporteerd van de plek waar deze is opgewekt naar de locatie waar de energievraag is. Wereldwijd Infrastructuur Adviesbureau AECOM helpt bij het vernieuwen van de traditionele infrastructuur en levert maatwerkoplossingen voor netcongestie.
In het Verenigd Koninkrijk is AECOM als omgevings-, plannings- en ontwerppartner betrokken bij de modernisering van het net door de National Grid Electricity Transmission (NGET). In de komende periode tot 2030 moet ‘The Great Grid Upgrade’ leiden tot een modernisering van de stroominfrastructuur van Engeland en Wales. ‘Er wordt de komende zes jaar vijf keer zoveel bijgebouwd als in de afgelopen 30 jaar bij elkaar opgeteld,’ vertelt Grid Modernisation Leader Steven Whyte. ‘Het is een uniek project, dat bepalend is bij de vraag of het VK de doelen haalt rondom groene energie. In 2030 moet meer dan 50 gigawatt aan offshore windenergie zijn aangesloten op het net. Het bestaande net moet ook worden vernieuwd en uitgebreid. Betrokkenheid van de gemeenschap is cruciaal voor het succes van het programma om vertrouwen op te bouwen en draagvlak te creëren. We zijn betrokken bij het ontwerp en de het vergunningstraject. Goedkeuring qua omgevingseisen en overeenstemming met de omwonenden zijn bepalend voor een succesvolle implementatie van dit soort projecten en van het succes als geheel.’
Risico op blackouts
In Europa en Nederland zijn de ambities vergelijkbaar. TenneT heeft aangekondigd dat het in de periode 2024-2033 zo’n 160 miljard euro gaat investeren in het verstevigen van het stroomnet. Dat is hard nodig. Het huidige stroomnet kan het groeiend aanbod van hernieuwbare energie uit zon en wind niet verwerken. Het gevolg is dat windmolens en zonneparken op piekmomenten van het net worden afgekoppeld. Tegelijkertijd is sprake van een exponentiële toename van de vraag naar elektriciteit, doordat huishoudens overstappen op elektrische warmtepompen, elektrisch rijden de norm is en industriële processen worden verduurzaamd en geautomatiseerd. ‘Het toekomstige stroomnet vraagt om veel meer flexibiliteit. De traditionele netinfrastructuur is ontworpen om elektriciteit te transporteren van een beperkt aantal energiecentrales die worden gestookt op fossiele brandstoffen. Nu is het (hernieuwbare) stroomaanbod veel meer gedecentraliseerd en onzeker en de vraag op piekmomenten veel hoger. Dat kan het netwerk helemaal niet aan,’ verklaart Whyte. Nu al zijn er verschillende regio’s waar het net zo is overbelast, dat er een serieus risico is op blackouts, waarbij een hele omgeving uren zonder stroom komt te zitten. Het leidt tot drastische maatregelen van TenneT en netbeheerders en lange wachttijden voor een nieuwe stroomaansluiting, waardoor bouwplannen van woonwijken en bedrijfsterreinen en uitbreidings- en verduurzamingsplannen van ondernemingen in het gedrang komen. ‘Kritieke faciliteiten, zoals ziekenhuizen, hebben al een noodvoorziening voor stroomuitval. Maar bij productiebedrijven begint nu pas de bewustwording dat de stroomvoorziening ook uit kan vallen. Als voorbeeld zijn we voor een bedrijf in Noord-Holland bezig met het vergunning proces ten behoeve van een noodstroomaggregaat om bij stroomuitval van meer dan een uur aangezet te kunnen worden om te voorkomen dat kritische systemen uitvallen vertelt Liesbeth Havenaar (senior-adviseur Omgevingswet).
Aanbod matchen
AECOM levert multi-disciplinaire technische en projectmanagement services. ‘Onze klanten zijn actief in een brede range van sectoren en industrieën, waaronder commercieel vastgoed, mobiliteit, logistiek, productiebedrijven, chemie en de farmaceutische industrie. Veel daarvan voelen al de impact van de netcongestie. We hebben steeds vaker bedrijven die de investeringsplannen hebben klaarliggen, maar de extra stroomcapaciteit over het hoofd hebben gezien in het proces. Stroom was decennialang nooit een probleem. Dat is echt veranderd.’ Andersom komt ook steeds meer voor, dat de opgewekte hernieuwbare stroom uit een zonnepark of uit windenergie niet kan worden teruggeleverd aan het stroomnet. ‘Dit soort beperkingen vormen steeds meer een uitdaging voor onze klanten die stappen willen zetten in de verduurzaming en energietransitie, nieuwe activiteiten willen opstarten of de productie willen vergroten.’ Leveringszekerheid van elektriciteit is in de komende tien jaar dé uitdaging. In afwachting van de modernisering en uitbreiding van het stroomnet, die nog tot wel tien jaar of langer in beslag kan nemen, zal de problematiek rond de netcongestie en het risico van black-outs alleen maar toenemen. AECOM helpt haar klanten om goed om de obstakels heen te navigeren. ‘Veel van de problemen zijn vergelijkbaar, maar uiteindelijk draait het toch echt om maatwerkoplossingen, die rekening houden met de specifieke wensen en uitdagingen voor de klant en op de betreffende locatie,’ aldus Duarte Catarino (directeur energietransitie continentaal Europa). Zo is AECOM betrokken bij het oplossen van een stroomtekort voor een strategisch belangrijke voorziening voor Europees wegtransportnetwerk in de regio Zuid-Holland. ‘Het duurt tot 2030 of later voordat de site en faciliteiten een volwaardige stroomaansluiting krijgen.’
Micro – Grids
Om toch van start te gaan en de eerste fase van het project te ontwikkelen, speelt AECOM een belangrijke rol bij het samenbrengen van private partijen die hernieuwbare energie opwekken, waaronder lokale ontwikkelaars van windturbines en zonneparken. Samen met de ontwikkelaar die een batterijopslagsysteem en energiemanagementsysteem in de nabije omgeving wil bouwen, kan het knooppunt zo in verschillende fasen tot ontwikkeling worden gebracht. ‘De projectontwikkelaar heeft de locatie, maar nog geen aansluiting op het netwerk. Omgekeerd zijn er eigenaren van zonneparken of daken met zonnepanelen die hun stroom niet kwijt kunnen aan het net door de netcongestie. We hebben en brengen ze met elkaar in contact en ontwikkelen een masterplan en een ontwerp waarbij vraag en aanbod matchen. Zodoende zal een micro-grid worden gerealiseerd waarvan iedereen de vruchten plukt. Onze klant zal zijn plannen kunnen realiseren; de lokale producenten van hernieuwbare energie hebben naast bedrijfszekerheid een nieuwe inkomstenstroom; en de netbeheerder heeft minder zorgen over de alsmaar toenemende netcongestie in de regio,’ verklaart Luke Aldred (senior-adviseur duurzaamheid). AECOM speelt daarmee een leidende rol die veel verder reikt dan het project in Zuid-Holland. ‘Door partijen samen te brengen bij de ontwikkeling van lokale micro-grids, zorgen we dat nieuwe investeringen zonder vertraging van de grond kunnen komen. Óók als er geen stroomaansluiting mogelijk is. Daarmee zorgen we dat de energietransitie vaart houdt tot het gemoderniseerde stroomnet is opgeleverd.’
Over AECOM
AECOM is een wereldwijd adviesbureau voor infrastructuur- planners, ontwerpers, adviseurs, programma- en bouwmanagers gedreven door een gemeenschappelijk doel een betere wereld te leveren, met projecten op het gebied van transport, gebouwen, water, energie en milieu. AECOM is al meer dan 10 jaar actief in Nederlanden onder meer betrokken bij toonaangevende projecten als de Y-Towers in Amsterdam, Post Rotterdam, de A-Pier op Schiphol, containerterminal APMT Haven Rotterdam, Neuconnect elektrakabel UK – Nederland-Duitsland, en diverse duurzame energieprojecten voor Shell.
