Bosch Beton bestaat ruim vijftig jaar. Het is een familiebedrijf met een missie. “Onze slogan luidt ‘Building a solid future”, aldus directeur-mede eigenaar Brechtje van den Beuken-Van den Bosch. “Dat is een belofte aan onze klant, maar ook een vraag aan onszelf bij alles wat we nu doen.” Die instelling zorgt ervoor dat Bosch Beton qua verduurzaming vooroploopt in de betonindustrie.
“Mijn ouders zijn gestart met prefab betonnen keerwanden maken voor de agrarische sector. Een duurzaam systeem waarmee je maïs en gras lucht- en vochtdicht kunt conserveren”, vertelt Brechtje van den Beuken-Van den Bosch. Vandaaruit is het bedrijf de infra gaan bedienen. Inmiddels is Bosch Beton in heel Noordwest-Europa actief.
Bestaansrecht
“Mijn broer en ik hebben gezegd: als we als familiebedrijf in de toekomst bestaansrecht willen behouden en het aan de volgende generatie willen kunnen doorgeven, dan moet in deze generatie de duurzaamheidstransitie plaatsvinden. Dat is hoe we erin zitten.” In 2019 heeft Bosch Beton een nieuwe fabriek gebouwd. “We hebben gekeken welke technieken we kunnen toepassen om zo duurzaam en energieneutraal prefab te produceren.” Dezelfde normen zijn gehanteerd voor het pand zelf. “We hebben altijd producten gemaakt met een hoge kwaliteit en een lange levensduur, die op het eind van de levensduur weer moeten kunnen worden hergebruikt.” Het fabriekspand is één van de eerste betonfabrieken die een BREEAM Outstanding-certificering heeft. De fabriek is volledig demontabel en de onderdelen kunnen worden hergebruikt.
De fabriek weerspiegelt de ondernemersvisie van de familie. “Als je wilt meebouwen aan de toekomst, moet je nu al nadenken hoe je je bestaansrecht in de toekomst waarborgt. Te beginnen met alles wat binnen je bereik ligt te verduurzamen en zo ‘toekomstproof’ te maken. Dat is de reden waarom we deze fabriek hebben neergezet. Als je duurzaam wilt zijn, moet je het ook doen. Dat vraagt om constante innovatie en vooruitkijken. Dat hebben we met de fabriek gedaan. Bijvoorbeeld met een gesloten hemelwatercircuit. Het overschot dat we opwekken aan zonne-energie leveren we nu nog terug aan het net. We hopen dat straks om te zetten in waterstof, zodat we ons transport verder kunnen verduurzamen.”
Nieuwste techniek
Het doel: alle stappen zetten om klaar te zijn voor de nieuwste techniek. Het geldt andersom ook voor de producten van Bosch Beton. “De klanten die bij ons kopen, willen we de zekerheid bieden dat het product na vijftig tot honderd jaar kan worden hergebruikt. Dat is ook uit noodzaak”, benadrukt Van den Beuken. “We verbruiken in Europa ongeveer een kubieke meter beton per bewoner per jaar. Dat zal niet afnemen, gezien de groei van de bevolking, maar de beschikbare grondstoffen gaan wel afnemen. Als we niet zorgen dat de circulariteit goed op gang komt, hebben we binnen enkele generaties een enorm groot probleem.”
Beton heeft geweldig goede constructieve eigenschappen waardoor het een fantastisch betrouwbaar bouwmiddel is. Dat maakt het ook zo moeilijk om goede alternatieven te vinden die constructief en net zo betrouwbaar zijn. Feit blijft echter dat beton geen duurzaam product is en grondstoffen eindig zijn. “We weten allemaal dat er een einde komt aan cement, maar we kunnen nu ook nog niet zonder. Het cement dat wordt toegepast, van in hoogovens verbrande kalkzandsteen, maakt het belastend voor het milieu. Men schat in dat zo’n 8% van de wereldwijde CO2 uitstoot toe te schrijven valt aan cementproductie. Dus de winst die er te behalen valt is enorm!
”Er zijn mooie alternatieven, maar het moet wel net zo sterk en betrouwbaar zijn. Die techniek is nog niet zo ver. Geopolymeerbeton kunnen we wel in een droge substantie geperst verwerken. Maar nog niet in een vloeibare vorm zodat je het beton in een mal kunt gieten. Dat is de uitdaging waar we tegenaan lopen en waar we naartoe werken. Daarnaast werk je dan met een nieuw product, waarvan je niet weet wat de constructieve eigenschappen over vijftig jaar zijn. Dat maakt het ook lastig om het normtechnisch goed en veilig te krijgen.”
Huisleverancier ProRail
Bosch Beton is de nieuwe huisleverancier van ProRail om perronkeerwanden te leveren. “Voor de vernieuwing van bijna alle perrons die de komende vier jaar moeten worden uitgevoerd, is een nieuwe aanbesteding uitgevraagd. De perronkeerwanden die tot nu toe zijn toegepast, zijn in de 80’er jaren van de vorige eeuw ontwikkeld met de kennis en kunde van toen. Dus er is veertig jaar lang hetzelfde model gebruikt maar niet aangepast met de innovaties vanuit beton die daarna hebben plaatsgevonden. ProRail heeft voor dit project een nieuwe vorm van aanbesteding gehanteerd, waarbij zij zoveel mogelijk gebruik willen maken van duurzaam beton. Een belangrijke eis in de aanbesteding was de Milieukostenindicator (MKI). Bosch Beton kon aan deze eis voldoen en in samenwerking met een viertal aannemers leveren wij de keerwanden voor dit project. Ik vind het mooi dat zo’n grote partij zich bewust is van zijn voorbeeldfunctie en de kosten voor het milieu net zo zwaar laat meetellen als de reguliere prijs. Ze hebben niet alleen het model geoptimaliseerd, maar ook gekozen voor de meest duurzame oplossing van dit moment.” Van den Beuken legt uit hoe de MKI tot stand komt: “Vanuit keuringsinstanties wordt er via een vaste methode een LCA (Life Cost Analyse) opgesteld op je product. Hierbij bekijken ze alles, vanaf je aanvoer grondstoffen tot de productiemethode en vervolgens afgezet tegen de levensduur van het product. Dus de hele keten komt aan bod in de beoordeling. Die methode was er al wel voor andere bouwproducten, maar nog niet voor keerwanden. Bosch Beton is de eerste keerwandleverancier in Nederland die een geverifieerde Levenscyclusanalyse (LCA) op haar keerwanden heeft.” Een MKI-verklaring gaat in de toekomst voor duurzaamheid binnen projecten een grote rol spelen, verwacht ze, waardoor sprake wordt van een gelijk speelveld. “Als iedere producent naast de reguliere valutaprijs ook een MKI-prijs uitgedrukt in euro’s moet neerleggen, gaan we niet alleen bewustzijn creëren wat een plan of product het milieu kost. Ook krijg je beter inzage in welke partij wel en niet duurzaam werkt. Het dwingt tot een andere manier van kijken en maakt bewuster. En als je je beter bewust bent, ga je ook bewustere keuzes maken. En daarin hebben we elkaar nodig.
“Op grote schaal inzien dat je moet veranderen, begint altijd met bewustwording en dat kost tijd. Als op een gegeven moment de kritieke hoeveelheid in de massa maar is bereikt, veranderen de maatschappelijke tolerantiegrenzen. Dan wordt het gemeengoed en kan het ook heel snel gaan. Ik denk dat de wil er bij heel veel mensen echt wel is om het beter te doen, maar het probleem zit ‘m in welke weg.
Circulariteit en duurzaamheid gaan pas echt tellen als het gemeengoed wordt, en dan niet alleen met de focus op ‘duur’ maar juist ook op ‘zaam’.” Van den Beuken hoopt dat het in Nederland ook die kant op gaat. “Als het logischer wordt om je te verantwoorden, bijvoorbeeld door een MKI-waarde verplicht te stellen, dan ga je het zichtbaar en vergelijkbaar maken voor iedereen, en gaan steeds meer mensen bewuster kiezen. Dat werkt beter dan het enkel voelbaar maken in de portemonnee met hoge CO2-heffingen.”
Voorbeeldbedrijf
Van den Beuken ziet Bosch Beton als voorbeeldbedrijf binnen de betonnen keerwandenbranche. “Size matters in die zin dat de schaalgrootte waarop je werkt ook verplichtingen schept, in welke branche je ook zit. Wij maken nu eenmaal op grote schaal keerwanden waardoor we er ons bewust van zijn dat elke innovatiestap die we maken ook voor een groter effect kan zorgen.
Daarom hechten we er belang aan om daarin zoveel mogelijk voorop te lopen en proberen we de lat hoog te leggen. We hebben bijvoorbeeld als eerste keerwandfabrikant ter wereld een CSC (Concrete Sustainability Council) Goud certificaat behaald. Dat is te vergelijken met het FSC-label voor duurzaam hout. Het certificaat toont aan dat wij onze betonproducten op een duurzame en verantwoorde manier produceren. Daarmee straal je iets uit en draag je bij aan het bewustwordingsproces.”
Stimuleren biodiversiteit
Samen met MVO Nederland, hovenier Janse & Berkhof Tuinen en ecologisch adviesbureau id verde (voorheen BTL Advies) heeft Bosch Beton een circulaire bio-keerwand ontwikkeld. Deze is speciaal ontwikkeld om de biodiversiteit te bevorderen. In de bio-keerwand zijn ruimten uitgespaard voor insectenhotels en sierlijke planten, die voor insecten aantrekkelijke voeding bevatten en die de groei van de insectenpopulatie stimuleren. Hierdoor absorbeert de wand CO2.
Meer informatie over de mogelijkheden bezoek de website van Bosch Beton.
