Door het milde klimaat zijn de hooikoortsseizoenen verschoven, vertelt KNO-arts Asaf Senft. ‘Een paar jaar geleden kreeg je in april, mei klachten. In september was het wel weer klaar. Tegenwoordig zie je dat het al in februari begint en vaak tot oktober, november raak is.’
Kruisreacties
‘Je ontwikkelt eerder een allergie naarmate je vaak in aanraking komt met bepaalde stoffen.’ Hooikoorts en (voedsel)allergieën komen in de Westerse wereld veel meer voor dan in de rest van de wereld. ‘We worden veel meer blootgesteld aan stoffen waar je een allergie voor kunt opbouwen. Niet alleen aan gras- en boompollen, maar ook aan conserveringsmiddelen in ons voedsel. ‘Je wordt overgevoelig en naarmate je er vaker mee in aanraking komt, wordt de kans groter dat je er last van krijgt. Inhalatieallergieën en voedselallergieën zijn vaak aan elkaar gekoppeld: Er zijn kruisreacties van pollen met bepaalde noten of bijvoorbeeld de appel en kiwi, omdat ze qua immuunrespons dezelfde trigger geven,’ aldus Senft.
Hooikoortstherapieën
Het lastige van een allergie is dat die niet weggaat. ‘De meeste medicijnen die je krijgt, behandelen de symptomen. Op het moment dat je klachten hebt, gebruik je een steroïden neusspray of een allergietabletje. Daarmee rem je alleen de afgifte van histamine, het stofje dat de allergische reactie oproept. De enige therapie om van hooikoorts af te komen is de zogenoemde immunotherapie,’ vertelt Senft. ‘Het is eigenlijk een minder correcte term. De goede term is desensibilisatie.’ Hierbij wordt iemand gecontroleerd blootgesteld aan datgene waarvoor hij of zij allergisch is. Een allergeen “klikt” aan een receptor. Door dagelijks een hoge dosis te geven van de stof waarvoor iemand overgevoelig is, raken de receptoren verzadigd. Hij vergelijkt het met het volgooien van een parkeerterrein met auto’s. ‘Als er een nieuwe auto komt, kan die niet meer parkeren. Dat geldt ook voor een graspol. Die kan niet meer klikken aan een receptor, waardoor er geen histaminerelease meer is en je niet meer een allergische reactie hebt.’ Houd je de behandeling lang genoeg vol, dan kun je zelfs blijvend van je allergie afkomen. ‘Tegenwoordig heb je smelttabletten die net zo effectief zijn als de desensibilisatie met injecties. Het voordeel van een injectie is dat de therapietrouw hoger is. De tablettherapie moet je drie tot vijf jaar volhouden voor het beoogde effect. Beide worden volledig vergoed door de zorgverzekeraar.’
Mensen met hooikoorts blijven het liefst binnen op dagen dat er veel pollen in de lucht zitten, vertelt Senft. ‘Via apps kun je de pollentellingen bijhouden, maar de meeste mensen voelen het al aankomen. Je ziet dat mensen preventief beginnen met antihistaminica omdat ze anders het seizoen niet doorkomen.’ Van de oude generatie hooikoortsmedicijnen werd je vaak suf.’ De opbouw van allergieën begint vanaf de kinderleeftijd. ‘Ze noemen dat de allergische mars. Als je één allergie hebt, kun je altijd nog een tweede of derde erbij krijgen. Dat kan uiteindelijk zelfs leiden tot de ontwikkeling van allergisch astma.’ Vanaf de leeftijd van zes jaar kan er worden gestart met desensibilisatie voor grassen en vanaf twaalf jaar voor huismijt en boompollenallergie.
Vrijheid
Sinds twee-en-een-half jaar maakt de KNO-kliniek in Hilversum waaraan Senft is verbonden deel uit van Bergman Clinics. Het bevalt hem goed. ‘Het principe “vrij” is fijn. Voor de algemene tweedelijns specialistische hulp heb je helemaal geen ziekenhuis nodig. Denk aan de oogartsen, dermatologen en orthopeden. Als de standaardbehandelingen goed buiten het ziekenhuis kunt aanbieden, kun je dat beter op die manier inrichten. Dan heb je betere zorg, met korte lijnen en korte toegangstijden. Het geeft meer vrijheid naar de patiënten toe om sneller te kunnen helpen.’ Senft eindigt met een oproep. ‘Allergie is vaak een ondergesneeuwd kindje in de medische wereld, vooral omdat je symptomen bestrijdt en oorzakelijk weinig kunt doen. Desensibilisatie is de enige causale behandeling. Uiteraard heeft de groep allergie patiënten met milde klachten veel baat bij een antihistaminicum of steroidenspray. Voor de groep die hardnekkige klachten heeft en niet uitkomt met de medicatie is desensibilisatie een goed alternatief. Hoe vroeger je hier meer begint hoe beter de resultaten, waarbij de preventie in de ontwikkeling van verdere allergieën essentieel is.’
