Een groeiend aantal ouderen in een afhankelijke en kwetsbare positie wordt financieel uitgebuit. Het misbruik is moeilijk aan te tonen, vertelt Pauline Hentenaar-Polderman, erfrechtadvocaat en bestuurslid van de vFAS.
Financieel misbruik van ouderen vindt soms plaats door een zorgprofessional, maar vooral door familieleden en bekenden. De problemen ontstaan als iemand in een afhankelijkheidssituatie komt, en de mantelzorger zichzelf allerlei kleine voordelen toe-eigent. ‘Vaak begint het klein, zoals tanken op kosten van de oudere, of met de pinpas ook de eigen boodschappen betaalt. Wat je bij financieel ouderenmisbruik meestal ziet, is dat het op een glijdende schaal steeds erger wordt. Uiteindelijk zie je situaties dat alles wat op de bankrekening staat naar dat ene kind verdwijnt, eigendommen worden verkocht of sprake is van een gedwongen testamentwijziging,’ vertelt Hentenaar-Polderman. ‘Er zijn heel veel mensen die dit op kleinere of grotere schaal meemaken.’
Financieel misbruik begint vaak klein en wordt dan steeds erger
Hentenaar-Polderman legt een link met de manier waarop de ouderenzorg is geregeld. ‘Ouderen moeten zo lang mogelijk zelfstandig wonen. Wellicht zet dit de deur meer open voor dit soort toestanden. Het kan ook zo zijn dat het echt de bedoeling van de ouder is dat de mantelzorger daar wat extra’s daarvoor krijgt.’ Daar ligt ook het probleem: ‘Het is soms moeilijk aan te tonen dat financieel misbruik onder dwang of afhankelijkheid is gebeurd.’ Het thema “financieel ouderenmisbruik” was onderwerp van het jaarlijkse Erfrechtsymposium van de vFAS en andere beroepsverenigingen. ‘De gezamenlijke conclusie was dat het systeem niet goed voorziet in een oplossing om het te voorkomen en als het kwaad is geschied, het geld terug te halen.’
Levenstestament
Op de vraag wat je kunt doen om ouderenmisbruik te voorkomen, antwoordt ze: ‘Het is verstandig om dit gesprek te voeren op het moment dat je nog niet afhankelijk bent en zelf kunt bepalen wat je belangrijk vindt voor wanneer die afhankelijkheid gaat spelen. Dat kan in de vorm van een levenstestament. Dat is een uitgebreide volmacht die geldt bij leven en ingaat op het moment dat je niet meer zelfstandig kan handelen. Daarin aanwijzingen en instructies opnemen en bijvoorbeeld bepalen dat degene die je de volmacht geeft verantwoording moet afleggen.’ Haar advies: ‘Praat met elkaar als het nog kan, om later problemen te voorkomen.’
De vFAS biedt hulp voor, bij en na het overlijden bezoek de website voor meer informatie
Financieel misbruik begint vaak klein en wordt dan steeds erger