Klachten rondom de anus komen veelvuldig voor. Dat het minder bekend is, komt door de gêne rondom het onderwerp, meent gastro-enterologisch chirurg Hans-Christiaan van der Wal. Meestal is het probleem met een relatief eenvoudige behandeling te verhelpen.
Ieder mens heeft aambeien, vertelt Van der Wal. ‘In zijn of haar leven krijgt rond de 40 procent van de bevolking daar op de een of andere manier last van. Dat zijn vaak mensen die last hebben van obstipatie, verstopping, maar ook vrouwen die zwanger zijn of net bevallen.’ Niet alle anale klachten zijn toe te schrijven aan aambeien, maar het maakt een behoorlijk deel ervan uit.
Verschillende soorten klachten
Typische klachten bij aambeien zijn bloedverlies – dat kan variëren van bloedplekjes op het wc-papier tot een rode binnenkant van de wc of jeuk. Het kan ook weefsel zijn dat naar buiten puilt tijdens het toiletbezoek of een huidflapje. ‘Er zit een taboe op. Het is niet een verhaal voor een feestje,’ weet Van der Wal. ‘Het is echt niet alleen een ouderdomskwaal. Het komt voor bij iedereen van jong tot oud. Op de vraag of zalfjes van de drogist helpen, antwoordt Van der Wal. ‘Het hangt er maar net vanaf waar je last van hebt of je dat met een zalfje kunt oplossen. Meestal is het symptoomverlichting.
Pijnklachten passen meestal niet bij aambeien. Dan moet je eerder denken aan een anale kloof, een zogenoemde fissuur, stelt de chirurg. ‘Die kan dezelfde oorzaak hebben, namelijk persen op het toilet, maar zorgt voor scherpe pijn bij toiletbezoek.’ Het goede nieuws: een fissuur kun je wel vaak gewoon behandelen met een zalf op recept die door de arts wordt voorgeschreven. Hetzelfde geldt meestal voor eczeem. ‘Dat is een huidaandoening, bijvoorbeeld door overmatige hygiëne met water en zeep. Het kan vervelende klachten geven, waardoor mensen ’s nachts wakker worden van de jeuk.’ Van der Wal werkt voor de behandelingen van eczeem nauw samen met de dermatologen van Bergman Clinics.
Behandeling
Van der Wal constateert dat veel mensen onnodig lang doorlopen met klachten. Dit heeft verschillende redenen, zoals het taboe bij vrouwen die na een bevalling klachten hebben of houden. ‘Ik hoor vaak dat in de omgeving wordt gezegd dat het erbij hoort. Dat het de prijs van de bevalling is. Dat is vaak niet waar.’ Een groot deel van de klachten is relatief eenvoudig te verhelpen. ‘Vaak is de reactie na de behandeling: was ik maar een paar jaar eerder gekomen.’ Zijn conclusie: een hoop mensen wachten langer dan nodig is.
Er zijn verschillende behandelmethodes. ‘De elastiekjesbehandeling is een eenvoudige ingreep en vaak erg effectief bij bloedverlies in de ontlasting of bij uitpuilend weefsel.
Mocht er een fistel zitten is een operatie noodzakelijk. Een fistel is een opening (een tunneltje) aan de binnenkant van de anus naar de huid aan de buitenkant. Dit wordt vaak veroorzaakt door een abces aan de rand van de anus.
Naar de huisarts
Blijf niet doorlopen met klachten, maar ga écht naar de huisarts als je last hebt, adviseert Van der Wal. ‘Er zijn miljoenen andere mensen met dezelfde klachten. Je hoeft je gewoon nergens voor te schamen.’ Je kunt ook zelf iets aan de klachten doen, zoals vezelrijk eten en voldoende drinken als je last hebt van harde ontlasting. Of je voeten op een voetenbankje zetten bij een toiletbezoek. Hierdoor zit je in een iets natuurlijkere houding en hoef je minder te persen. En als je toch last blijft houden, is het goed om advies in te winnen bij je huisarts. Zeker bij rectaal bloedverlies. Hiervoor kunnen verschillende oorzaken zijn, dus het is belangrijk om dit te laten checken.’
