Om het enorme woningtekort op te lossen en te zorgen voor betaalbare woonruimte moeten tot 2030 ongeveer 1 miljoen woningen worden gebouwd.
“Bij woningbouw moet je altijd doorbouwen, crisis of niet. Je moet een systeem ontwikkelen dat het kan, want als je eenmaal stilligt, ben je zomaar een aantal jaren kwijt voordat je weer helemaal bent opgestart. Dat merken we nu ook. Als wethouder van Rotterdam heb ik in de bouwcrisis na 2010 maatregelen genomen om door te bouwen. We werden voor gek gezien,” vertelt Hamit Karakus, bestuurslid van Stichting Wijkverbetering Rotterdam Zuid en RvC-lid van woningcorporatie Wooncompas en Eigen Haard.” Zijn boodschap: als een schakel van de keten niet goed functioneert, heeft de hele sector daar last van. “Je moet de keten zo organiseren dat je altijd kunt doorgaan met bouwen, want de behoefte is er. Tijdens de crisis waren mensen terughoudend om te kopen en nu komen we 1 miljoen woningen te kort? Woningen heb je altijd nodig, huur of koop.”
Niet alleen is er een tekort aan woningen, er is ook een tekort aan passende woningen, stelt directeur Joziene van de Linde van modulaire bouwer De Meeuw. “Er is behoefte aan kleinere woningen. Heel veel ouderen moeten in hun gezinswoning blijven wonen, omdat ze geen kans maken op de woningmarkt. Als je meer geschikte woningen voor ouderen krijgt, komt de doorstroming op gang en komen de eengezinswoningen beschikbaar voor gezinnen.” Hetzelfde geldt voor middenhuur. “Het aanbod van woningen met een huur die bereikbaar is voor middeninkomens is er gewoon niet.”
Grondposities
Gemeenten hebben steeds minder grondposities, stelt Karakus vast. “Dat is een van de grootste problemen. Je moet naar nieuwe manieren kijken hoe je als gemeente aan de juiste knoppen kunt draaien om de woningmarkt te stimuleren.” Woningcorporaties hebben last van de stijgende bouwprijzen. “Ze hebben een plafond in hun huuropbrengsten. Het betekent dat je met name voor de corporaties de keten goedkoper moet maken. Een woningbouwcorporatie is een vaste partner in de stad. Die zou je meer ruimte moeten geven om nieuwe concepten te bedenken,” benadrukt Karakus. “Een onderdeel van de afspraak zou kunnen zijn, dat je een typekeuring voor een woning krijgt.” Dat kan fabrieksmatig zijn, maar ook traditionele bouw. “Zo’n project hoeft dan niet opnieuw door de vergunningenmolen, waarmee je het bouwtempo versnelt.” Een andere oplossing om een doorbraak te forceren om de woningbouw te versnellen, is locaties die de komende vijftien, twintig jaar niet voor andere doelen kunt inzetten, te gebruiken voor flexwoningen. “Daarmee haal je de druk van de woningmarkt, waarmee je de reguliere woningbouw de ruimte geeft om zich te herstellen en de keten opnieuw te organiseren. Met het huidige tempo worden de achterstanden alleen maar groter.”
De modulaire bouw kan veel makkelijker opschalen dan de traditionele bouw, vertelt Van de Linde. “Er is een onbenutte capaciteit. Industriële bouwers hebben vaak een netwerk van toeleveranciers om zich heen die mee kunnen opschalen, omdat het steeds dezelfde producten zijn die ze leveren.” Modulaire, geprefabriceerde bouw heeft bovendien een ander voordeel want is veel verder qua circulair bouwen dan de traditionele bouw. Het zeer efficiënte productieproces in de fabriek en het minimale aantal transportbewegingen dragen bij aan een fors lagere uitstoot van CO2. “De circulaire doelen gaan we met gemak halen als conceptwoningen voorrang krijgen. We hergebruiken nagenoeg alles van onze gebouwen. Zelfs als we slopen dan gebruiken we onderdelen in nieuwe gebouwen”, aldus Van de Linde.
“We kunnen onze productie eenvoudig en snel opschalen. Daarom ben ik optimistisch. Het is in Nederland al vaker gelukt om in korte tijd 100.000 woningen te bouwen. Ik zie niet in waarom dat nu niet kan, al zijn er wel een paar dingen die eerst moeten veranderen. Het is de uitdaging om te kijken hoe we procedures kunnen versnellen om op te schalen. De procedures zijn vooral ingestoken op traditioneel bouwen en nog niet ingericht op nieuwe vormen van bouwen.” Ze is overtuigd dat het doel van 1 miljoen woningen haalbaar is. Ze maakt een vergelijking met de Olympische Spelen. “Als de Spelen wilt halen en zegt ‘het gaat me nooit lukken’ dan haal je het ook niet. Je moet ervoor gaan en er ook alles voor doen om het te halen. Die twee dingen hangen samen.”
“Als een schakel van de keten niet goed functioneert, heeft de hele bouwsector daar last van.”
