Het is op 21 september Wereld Alzheimerdag, dus hoog tijd om stil te staan bij deze vorm van dementie. Wat is Alzheimer en wat kun je doen om de kans op deze ziekte te verkleinen?
Wat is Alzheimer?
Je loopt een kamer in, maar weet opeens niet meer wat je aan het doen was. Of je hebt het over een vriend of collega, maar komt plotseling niet op zijn of haar naam. Hoewel dit ons allemaal weleens overkomt (zeker naarmate we ouder worden), kan vergeetachtigheid een van de eerste tekenen van dementie zijn. Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig hersenziektes met gelijksoortige symptomen, waaronder de ziekte van Alzheimer. Bij Alzheimer gaan de zenuwcellen in de hersenen kapot doordat bepaalde eiwitten en vezels zich ophopen. Hierdoor kunnen de hersenen informatie niet meer goed verwerken en wordt de communicatie tussen hersendelen verstoord. Dit leidt tot een ernstige afname van de geestelijke vermogens. In Nederland hebben rond de 196.000 mensen de ziekte van Alzheimer.
Symptomen
Meestal begint de ziekte van Alzheimer in de hippocampus. Dit is het gebied van de hersenen dat een belangrijke rol speelt in de opslag en het ophalen van informatie. Het is kortom de plek waar het geheugen wordt geregeld. Naarmate de ziekte zich ontwikkelt, komen er steeds meer symptomen bij naast de geheugenproblemen. Waar iemand met Alzheimer in het begin misschien slechts lichtelijk verstrooid is, kunnen daar in een later stadium andere verschijnselen bijkomen zoals opvliegendheid of andere ongecontroleerde uitingen van emoties, moeite om mensen of plekken te herkennen en spraakproblemen. De snelheid waarmee iemand met Alzheimer achteruitgaat verschilt. Hoewel sommigen al snel worden belemmerd in het uitvoeren van alledaagse handelingen, leven anderen nog jarenlang relatief zorgeloos hun gewone leven.
Wat zijn de oorzaken?
Bij de ziekte van Alzheimer is zelden sprake van erfelijkheid. Ouderdom is de voornaamste oorzaak van dementie. Terwijl slechts 8 procent van de mensen boven de 65 jaar dementie heeft, is dat bij 40 procent van de mensen boven de 90 jaar het geval. Niet alleen leeftijd speelt een rol, ook factoren die te maken hebben met onze levensstijl zijn van invloed. Roken, een tekort aan mentale uitdaging en te weinig beweging zorgen allemaal voor een grotere kans op dementie. Een gezonde, fitte en prikkelende levensstijl is dus aan te raden (bron: Alzheimer Nederland; CBS).
Feiten
- Volgens het CBS is Alzheimer de snelst groeiende doodsoorzaak in Nederland.
- 1 op de 3 vrouwen krijgt dementie. Bij mannen is dit 1 op de 7.
- Mensen met dementie leven gemiddeld 6,5 jaar met de ziekte.
- De meest voorkomende ziekte van dementie is de ziekte van Alzheimer (70%).
Meer weten? Kijk op: www.alzheimer-nederland.nl.
DE MEEST PERSOONLIJKE DEMENTIEZORG
Toen zijn moeder, Martha Flora, twintig jaar geleden Alzheimer kreeg, wist ondernemer Marco Ouwehand (60) het zeker: de zorg voor mensen met dementie moet anders. Inmiddels wordt het zestiende Martha Flora huis gebouwd, waar persoonlijke, liefdevolle aandacht het uitgangspunt is.
Linda Hamburger (87) woont met veel plezier in een Martha Flora huis in Dordrecht. Het appartement van Linda Hamburger is groot en licht, maar tegelijkertijd huiselijk met een keukenblokje, een ronde eettafel met vier stoelen en een zithoek. Centraal in de kamer staat haar piano. Bovenop stapels bladmuziek. Lang geleden zat Linda op het conservatorium. Muziek is altijd een grote rol blijven spelen in haar leven. Nog regelmatig speelt ze stukken van Bach.
Voordat Linda Hamburger in het Martha Flora huis kwam, ging zij door haar dementie snel achteruit. Volgens dochter Sabien was haar moeder op het laatst erg mager. Het bleek dat de boodschappen ergens in de keuken lagen opgestapeld. Ze vergat te eten. De coronatijd versnelde haar achteruitgang.
Linda Hamburger kijkt uit op het groen rondom het huis. ”Ik zit hier graag en ik voel me nooit alleen, want als ik mijn kamer verlaat, kan ik in een van de andere ruimtes terecht waar altijd wel iemand is. De bibliotheek is prachtig, de keuken is gezellig, net als de woonkamer en de lange koffietafel waar we regelmatig spelletjes spelen. Je bent overal vrij in, niets moet hier. En als het mooi weer is, ga ik naar buiten. Ik ben dol op de zon.’’ Soms gaat ze met de andere bewoners op stap. Regelmatig worden er uitstapjes georganiseerd: naar de film, de dierentuin of het circus. En elke week halen de bewoners samen verse bloemen op de markt.
Martha Flora biedt gespecialiseerde, liefdevolle dementiezorg in een beschermde samenleving, waar de bewoners het leven zoals zij dat gewend zijn zo veel mogelijk kunnen voortzetten, rekening houdend met de dementie. De huizen van Martha Flora staan op mooie locaties door heel Nederland.
