Eind 2023 hebben de bouwsector, overheden en opdrachtgevers van bouwprojecten het Convenant Schoon en Emissieloos Bouwen gesloten. De ambities zijn vastgelegd in een routekaart richting 2030. In deze routekaart staat hoe en in welk tempo bouwmachines de komende jaren worden vervangen door op schone of emissieloze varianten. De focus ligt op het klimaat (CO2-reductie), natuur(herstel) en gezonde lucht.
Nederland is een gidsland als het gaat om emissieloos bouwen
‘De sector is zich bewust van de maatschappelijke urgentie,’ vertellen beleidsadviseur Pascal Kregting van Bouwend Nederland en bedrijfsdirecteur Jeffrey Hoffmann van Ballast Nedam Materieel B.V. ‘We zijn volop in beweging. Zo is drie jaar geleden het Emissieloos Netwerk Infra opgericht, een initiatief van bouwbedrijven, ombouwers van materieel, netwerkbedrijven en andere marktpartijen om de ontwikkeling van zero emissie materieel te versnellen en kennis te delen. Het is een mooi voorbeeld hoe we elkaar opzoeken om emissieloos bouwen te bespoedigen.’
Schone lucht akkoord
Doel van het Convenant Schoon en Emissieloos Bouwen is de CO2-uitstoot op de bouwplaats terug te dringen tot nul en de uitstoot van stikstof en fijnstof te beperken. Hiertoe moeten bouwers overstappen op elektrisch materieel. ‘We werken met dieselmotoren en iedereen weet dat de uitlaatgassen schadelijk zijn. Als je emissieloos werkt, is dat gezonder voor je medewerkers,’ constateert Kregting. De opgave beperkt zich niet tot de bouwplaats. Onderdeel van het convenant is het Schone Lucht Akkoord tussen Rijk, provincies en een groot aantal gemeenten. Dat betekent dat je na 1 januari 2027 niet meer met een dieselbusje de stad in mag.
Bij de constatering dat grijs bouwen (nu nog) goedkoper is dan groen bouwen, reageert Kregting met een lach. ‘Als Nederlanders hebben we er een handje van om alles om te rekenen naar financiële waarden, “het kost me zoveel euro’s”. Maar we leven op een postzegel waar we een enorm hoge productie en welvaart hebben. Daarom kan het niet alleen om financiële waarden gaan. Luchtkwaliteit, natuur, duurzaamheid en verantwoord ondernemen zijn evengoed belangrijk. Die waarden creëer je met emissieloos bouwen.’
Geëlektrificeerde bouwmaterieel
De prijs van emissieloze machine is nu nog flink hoger dan van een standaard dieselmachine. ‘Voorlopig kijken we als bouwbedrijven tegen een enorme investering aan. Dat neemt niet weg dat we er vol voor gaan,’ stelt Hoffmann. ‘Nederland is een gidsland als het gaat om emissieloos bouwen. Er is een enorme versnelling de laatste drie, vier jaar in de ombouw en levering van geëlektrificeerde bouwmaterieel. De handicap is dat we geen grote bouwmaterieelindustrie hebben. De grote buitenlandse merken kijken met interesse naar Nederland om de nieuwe generatie machines uit te proberen.’ Nu worden conventionele dieselmachines vaak omgebouwd naar elektrisch, maar uiteindelijk moet je helemaal vanaf de basis nieuwe machines ontwikkelen. Hij maakt de vergelijking met de ontwikkeling van de elektrische auto. ‘Volkswagen heeft in het begin gedacht “we halen de dieselmotor uit de VW Golf en zetten daar een accupakket in”. Dat werkte niet. Dus hebben ze een geheel nieuw onderstel ontwikkeld waar de accu’s in zitten.’ Waar beiden zich zorgen om maken, is de netcongestie. Hoffmann vreest voor een “perfect storm”. ‘Een elektrische graafmachine heeft de stroombehoefte van tien personenauto’s. Daar is een zware bouwplaatsaansluiting voor nodig. Je ziet nu ook al problemen met de stroomaansluitingen voor nieuwe opgeleverde woningen. Daar ligt een grote uitdaging voor TenneT en de andere netbeheerders. Is de stroom er straks wel en op tijd?’
Stappenplan
Beiden zien veel positieve ontwikkelingen waardoor het moet lukken om in 2030 een CO2-neutrale bouwplaats te realiseren. Er zijn enkele makkelijke keuzes die elk bedrijf snel kan realiseren, zoals 100% groene stroom inkopen en alle kantoor- en industrielocaties voorzien van zonnepanelen, benadrukt Hoffmann. ‘Binnen Ballast Nedam zijn we bezig met ons eigen, interactief energienetwerk, waarmee we de groene stroom die we zelf opwekken optimaal kunnen inzetten. Wat daar nu nog aan ontbreekt is opslag, zodat we in staat zijn onze groen opgewekte stroom te beheren. Dan ben je in controle over de inkoop van je stroom,’ vertelt hij. ‘Die investeringen zijn prima te doen en hadden we misschien al veel eerder moeten doen voor Ballast Nedam.’
