‘We staan er zelden bij stil, zonder energie komt onze samenleving tot stilstand. Niet alleen het licht en de verwarming vallen uit, maar ook vitale processen zoals waterzuivering, voedselproductie en digitale communicatie komen in gevaar,’ vertelt Senior Consultant Corporate Finance Rogier Tigchelaar.
De recente geopolitieke spanningen en de energietransitie maken pijnlijk duidelijk dat energiezekerheid geen vanzelfsprekendheid meer is. Europa staat voor de uitdaging om onafhankelijker te worden van buitenlandse energiebronnen én tegelijkertijd te vergroenen. Daarbij ontwikkelt de markt zich steeds meer richting decentrale opwekking, met duurzame warmte en elektriciteit uit eigen of lokale bronnen.
De route naar energieonafhankelijkheid biedt kansen
‘Europa wil energieonafhankelijk worden en vergroenen. Zo moet er binnen twee jaar een einde komen aan de import van Russische fossiele energie. Om het wegvallen van Russisch gas op te vangen, heeft Energie Beheer Nederland (EBN) toestemming gekregen om gas op de Noordzee te winnen. Dat is voor de korte termijn onontkoombaar. Het draagt bij aan het betaalbaar houden van energie en om een gelijk speelveld te creëren voor de Nederlandse (maak)industrie ten opzichte van de rest van Europa, laat staan van China en VS. Nederland en Europa doen alles om de leveringszekerheid te verhogen en de energierekeningen betaalbaar te houden.’ De ontwikkeling kent tal van uitdagingen, maar biedt ook nieuwe marktkansen, vertelt Ronald van Rijn, Managing Partner bij JBR.
Leveringszekerheid wordt een persoonlijke verantwoordelijkheid
‘De energie- en stroomvoorziening zijn de publieke en private taken steeds meer met elkaar verweven. Naarmate de energievoorziening meer decentraal wordt, wordt de leveringszekerheid en continuïteit meer en meer een individuele verantwoordelijkheid voor bedrijven en burgers, met eigen voorzieningen en oplossingen. Die decentrale opwek en opslag vergroot het risico op een domino-effect bij stroomuitval. De langdurige stroomstoring in Spanje, met een geschatte economische schade van zo’n 3 miljard euro, laat de kwetsbaarheid van het Europese elektriciteitsnet zien.’
Het dwingt organisaties om in (risico)scenario’s te denken hoe te handelen bij langdurige stroomuitval of andere calamiteiten, stelt Van Rijn. ‘De ontwikkeling betekent niet alleen maar slecht nieuws. Het biedt ook een enorme kans voor nuts- en installatiebedrijven om daarop in te spelen.’ JBR adviseert bedrijven die voor grote uitdagingen staan bij vragen rondom corporate finance, herstructurering en strategische vraagstukken. ‘We worden ingeschakeld voor de vragen waar mensen wakker van liggen,’ vertellen beide consultants. ‘We helpen de problemen onderweg op te lossen. Dat doen we toekomstgericht: met welke activiteiten moet je nu én morgen bezig zijn om continuïteit te bereiken en geld te verdienen? Omdat de kaarten opnieuw worden geschud, komt de keten er anders uit te zien en gebruikers en dienstverleners móeten daarop inspelen.
Bescherming van kritieke infrastructuur
Met de Clean Industrial Deal wil de Europese Commissie de economie vergroenen en de energieprijzen voor bedrijven verlagen. Het doel is om zoveel mogelijk duurzame, betaalbare energie te leveren. Daar is de geopolitieke situatie als derde aspect bij gekomen: het beschermen van de eigen energie- en data-infrastructuur, ziet Tigchelaar. Rusland voert een hybride oorlog, waarbij zeekabels en pijpleidingen worden gesaboteerd. En met de dreigende taal van Trump richting Europa is geen enkel scenario meer ondenkbaar, zoals de inzet van LNG-aanvoer als onderhandelingswapen rondom de handelstarieven. ‘De rode draad in het verhaal is dat er een bewustwording nodig is dat energiezekerheid niet meer een vanzelfsprekendheid is en steeds meer een individuele verantwoordelijkheid wordt. Van daaruit ga je in scenario’s denken en preventief handelen om de energievoorziening in stand te houden.’
Onafhankelijk geluid
‘We bieden graag een ander, onafhankelijk geluid. We kijken naar de feiten. De transitie is niet te stoppen. De uitdaging is om samen de weg van fossiele naar hernieuwbare energie te bewandelen, waarbij overheden, bedrijven en stakeholders gezamenlijk op zoek gaan naar oplossingen die zowel economisch haalbaar als ecologisch verantwoord zijn,’ stellen Van Rijn en Tigchelaar. ‘Als het niet vanwege de klimaatverandering is, is er wel een economische en geopolitieke noodzaak.’
