Wateroverlast en watertekorten zijn verzamelnamen voor een complexe problematiek, die niet met eenvoudige maatregelen op te lossen is. Ondanks, of juist dankzij vijfentwintig jaar ervaring met het oplossen van waterproblemen, ziet Sander Brandon van AQA in elk project nog een uitdaging. Die uitdaging zit niet alleen in het juiste ontwerp of de passende maatregel, maar ook in de samenwerking tussen veel betrokken partijen. Vaak ook: de acceptatie van een innovatieve benadering van een probleem, waar elke partij een eigen visie op heeft.
‘De strijd over de hoogte van overstortmuren in het riool is zo’n typerend voorbeeld van wateroverlast-situaties, waar verschillende belangen met elkaar conflicteren’, zegt Brandon. Gemeentes moeten zoveel mogelijk vuilwater in het rioolstelsel houden, maar als het erg hard regent, moet het water kunnen overstorten. Is zo’n muur te hoog, dan blijft het water op straat staan. Het waterschap wil zoveel mogelijk water in de sloot kunnen vasthouden als het nodig is. Het komt dan ook regelmatig voor dat water over de muur het riool instroomt. Dan verdwijnt er dus prima slootwater naar de zuivering. De oplossing is: de bovenzijde van de muur flexibel maken. ‘Zelf-richtend’ wordt dat genoemd, omdat de hoogte van deze zogenaamde overstortdrempels door het waterpeil zelf bepaald wordt. ‘En zo wordt dan en oplossing gemaakt waar gemeentelijke beheerder én het waterschap beide hun doelen kunnen verwezenlijken.
Zoveel mogelijk zonder elektriciteit doen is één van de motto’s van Brandon, die in de loop der jaren meerdere keren zijn uitvindingen genomineerd zag worden voor innovatieprijzen. ‘Het opmerkelijke is, dat oplossingen om wateroverlast te verminderen door iedereen in het vakgebied gewaardeerd worden, maar dat het toch vaak jaren duurt voordat ze ook algemeen toegepast worden’, zegt hij, ‘Dat lijkt veroorzaakt te worden door het ontwerpproces voor projecten. Bijvoorbeeld zo’n zelf-richtende drempel. Daar kunnen standaard rekenmodellen niet mee overweg. Dan kiest het ontwerpbureau liever voor een grotere put. Kost meer, past met moeite in de ondergrondse infra, maar de berekening voor opstuwing klopt. Dat is in mijn optiek dus niet adequaat omgaan met de middelen.’
Basis voor adequaat werken is volgens Brandon: gebruikmaken van wat in praktijk blijkt te werken. Daarvoor moet je natuurlijk wel het functioneren van installaties monitoren. En je moet ervoor zorgen dat je correct meet. ‘Ik word door beheerders regelmatig gevraagd om een voorstel te komen bespreken om wateroverlast te bestrijden. Uit metingen en een rekenmodel is gekomen dat er bij een bui van 20 mm water op straat komt te staan. Het is misschien flauw, maar uit ervaring begin ik met de vraag aan een oudere buitendienstmedewerker, of hij dat ooit op die plek heeft meegemaakt. Zo niet, dan gaan we eerst kijken hoe het komt dat dit resultaat uit het model komt, voordat het riool vergroot wordt.’ Zo zijn er op basis van standaardberekeningen in de loop der jaren in Nederland duizenden bergingen voor rioolwater aangelegd, die maar ten dele functioneren. Brandon ziet in het kader van klimaatadaptatie een dankbare taak weggelegd om het beschikbare arsenaal beter te benutten: ‘Bestaande voorzieningen aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden is op dit moment waarschijnlijk de duurzaamste oplossing.’
Er zijn situaties met de huidige neerslagpieken, die niet snel met aangepaste riolering of waterberging op te lossen zijn. Bedacht werd, dat het principe van de zelf-richtende drempels in het riool ook op straatniveau kan worden toegepast, een AWK (automatische waterkering). Het wordt gezien als snel te realiseren noodoplossing, die een hoop narigheid kan voorkomen en grote besparingen kan opleveren. Naast de immateriële schade van huishoudens en bedrijven hebben verzekeringsmaatschappijen in de afgelopen decennia extreem hoge bedragen moeten uitkeren na grote buien. Dat kan met adequate bescherming minstens gedeeltelijk worden voorkomen. Brandon ziet daarnaast met het modulaire systeem ook mogelijkheden om water op straatniveau te bergen, een wellicht zelfs om dijkverhogingen te realiseren zonder het landschap te bederven.
Voor meer informatie bezoek de website
