Eigen AI-systemen, een eigen cloud – de Nederlandse ambities voor meer strategische autonomie en weerbaarheid zijn er. Datacenters zijn daarin onmisbaar, maar de sector mist een visie voor de lange termijn: ‘We dreigen de boot te missen.’
De datacentersector is een van de meest dynamische en snelgroeiende sectoren in Europa. En een sector die antwoorden moet vinden op enorme uitdagingen. ‘We staan met datacenters aan de basis van toekomstige ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie, van quantumtechnologie en van een eigen Europese cloud,’ zegt Stijn Grove, directeur bij Dutch Datacenter Association, de brancheorganisatie van datacenters in Nederland. Het is, benadrukt hij, een sector die moet anticiperen op continue ontwikkelingen. Grove: ‘De groei van AI gaat nu zo hard… Daarvoor is digitale infrastructuur nodig en daarin vormen datacenters een heel belangrijk onderdeel. Digitaal knooppunt Nederland lijkt daarin de boot te missen. Ten opzichte van de landen om ons heen – de investeringen die daar nu gedaan worden – moet je eigenlijk concluderen dat we in Nederland stilstaan. Er zijn een hele hoop ambities. Als land willen we digitaal soeverein zijn. We willen een eigen cloud ontwikkelen waardoor onze gevoelige data niet bij Amerikaanse techbedrijven ligt. En we willen onze eigen AI-systemen. We willen, kortom, onze eigen strategische autonomie en weerbaarheid waarborgen. Maar als de datacentersector in Nederland niet kan groeien, zijn die ambities niet veel waard.’
Duurzaam model
Naast stijgende bouwkosten en hoge energieprijzen – toch niet de minste problemen – vormt het overbelaste energienet misschien wel het grootste probleem. ‘Dat is iets wat we twintig jaar geleden al zagen aankomen,’ zegt Grove, ‘en waar we nu enorme last van ondervinden. De grootste uitdaging is zoeken naar een ander model, meer integreren in de grid, flexibel worden met de stroomvraag.’ Eerder al wees Grove op het belang van strategische plaatsing van datacenters: in de buurt van energiebronnen, dichtbij elkaar zodat ze efficiënter gebruik kunnen maken van infrastructuur en nabij bedrijven die de restwarmte kunnen hergebruiken: ‘Dit bespaart energie, vermindert CO2-uitstoot en maakt het energiesysteem efficiënter. We hebben onze visie daarop op papier gezet.’ Op het gebied van energie-efficiëntie en het gebruik van duurzame elektriciteit loopt, zegt Grove, de sector voorop in innovatie: ‘We hebben op dat vlak veel knowhow en kennis waar op korte termijn Nederland van kan profiteren.’ Hij wijst op de grote back-upfaciliteiten waarover datacenters beschikken: ‘Kijk, iedereen op het net wordt aangesloten achter twee transformatoren. Valt er eentje uit, dan is er altijd nog eentje die je zekerheid van stroom biedt. Maar omdat datacenters zelf al een noodstroomvoorziening hebben, met noodstroomgeneratoren, kunnen we achter één transformator zitten. Dat scheelt nogal op het aantal stroomaansluitingen in Nederland qua infrastructuur. En daarmee creëer je een hele hoop ruimte. Het is al incidenteel op een aantal plekken gedaan, maar het kan overal in Nederland. Waarmee je in één keer, door net even anders na te denken, op een slimme manier heel veel ruimte op het net kunt creëren.’
Wachten op overheid
Maar er moet ook, zegt Grove, een plan komen vanuit de Rijksoverheid: ‘Een oplossing voor de lange termijn, en ik zie dat niet. We rommelen een beetje en hobbelen erachteraan. Zonde, want we zijn sinds het begin van het internet altijd voorloper geweest. We liggen geografisch hartstikke mooi tussen de grote economieën, maar als je een digitaal knooppunt wil blijven, moet je dat willen en blijven onderhouden. In bijvoorbeeld Frankrijk en Engeland is die visie er wel. Daar zetten ze groot in op datacenters en AI. Daar ligt een strategisch plan. Datacenters krijgen er prioriteit bij aansluiting op het stroomnet.’ Dat andere sectoren evengoed bij de overheid aankloppen voor zo’n voorrangspositie,
daar sluit Grove zijn ogen niet voor. ‘Maar mensen begrijpen het vaak niet helemaal. Noem de datacentersector het fundament van de digitale economie – alles wat zich online afspeelt, staat in datacenters. Voor elke sector en voor elke verandering in Nederland is die digitale infrastructuur nodig. Alle efficiëntieslagen die we willen maken, draaien ergens in een datacenter. We zien dat de laatste klassieke sectoren nu vol aan het digitaliseren gaan. Maar als dus je datacentercapaciteit niet meer kan groeien, kan dat allemaal niet meer. Dan gaat uiteindelijk de hele economie haperen.’
