Waterstof speelt als groene energiebron een belangrijke rol in de energietransitie. Samenwerking in de keten betekent dat je afspraken met elkaar maakt hoe je dingen, zoals producten en diensten gaat ontwikkelen: normalisatie is daarvoor een strategisch instrument. Voor een succesvolle introductie is het belangrijk dat er overeenstemming is over onder meer de samenstelling van het waterstof en de eisen waaraan de toepassingen, zoals hr-ketels, moeten voldoen.
Nederland moet van het aardgas. Het idee is om het bestaande aardgasnet in te zetten voor waterstof. Hiervoor zijn stappen nodig qua techniek, normalisatie en wet- en regelgeving. “Deze hebben een driehoeksverhouding met elkaar,” vertelt Françoise van den Brink van normalisatie-instituut NEN. “Het is belangrijk dat ze parallel met elkaar lopen.”
Op één lijn
Samen met Elbert Huijzer van netwerkbedrijf Alliander is Van den Brink betrokken bij het Normalisatieplatform Waterstof in de Industriële en Gebouwde Omgeving. “Wil je een draagvlak hebben voor technologische ontwikkelingen, dan is het belangrijk om vanuit die techniek tegelijktijdig na te denken over de normalisatie en daar afspraken over te maken,” constateert hij. “In de discussie binnen de keten spelen veel dingen. Een daarvan is dat je afspraken met elkaar maakt over hoe je dingen gaat ontwikkelen. Producenten en afnemers moeten op één lijn zitten. Je moet met elkaar keuzes maken om stappen te zetten en voorkomen dat er straks een lappendeken aan met elkaar strijdige eisen is,” vult Van den Brink aan.
Huijzer gebruikt een voorbeeld om het belang van normalisatie te verhelderen. “Afspraken over de exacte samenstelling van waterstof is belangrijk. Je wil niet dat toestelproducenten rekenen op 99,99% zuiver waterstof, terwijl de producenten van waterstof enthousiast aan de slag gaan voor 90% zuiverheid.” Alliander ziet het belang van waterstof tweeledig: “Wij verwachten dat een deel van het aardgas wordt vervangen door waterstof. Vanuit het oogpunt van optimalisatie is het van belang dat netbeheerders ook voor dat deel van het aardgasnet dat voor waterstof zal worden ingezet de netbeheerder blijven. Aan de andere kant hebben ze de uitdaging om alle zon- en windparken op het elektriciteitsnet aan te sluiten. Hierbij zien we kansen voor een wisselwerking, waarbij elektriciteit kan worden omgezet in waterstof. Dat helpt ons en andere netbeheerders bij de investering die nodig is om de elektriciteitsvoorziening te verduurzamen.”
Normen en richtlijnen
“We zijn de facilitator,” vat Van den Brink de rol van NEN in één zin samen. NEN vervult een regiefunctie. “We zorgen dat partijen tot afspraken komen die worden vastgelegd in normen en richtlijnen. Samen met de markt kijken we naar de ontwikkelingen en behoeften bij de uitrol van waterstof en wat er vanuit Europa gebeurt op normalisatiegebied. Die kennis delen we in de markt.”
“Om massa te kunnen maken, moet je als producent de zekerheid hebben dat je een afzetmarkt hebt. Daar heb je normen voor nodig,” benadrukt Huijzer. “Het heeft geen zin om te investeren om honderdduizenden cv-ketels te kunnen produceren als je niet ook zeker weet dat je het door heel Europa kunt verkopen. Daarom moet je vooruitlopend op de echte toepassing overeenstemming hebben over de specificaties. Het mooie is dat er open wordt samengewerkt door heel veel partijen, die gewoon hun agenda en belang laten zien. Er zit een breder gezamenlijk belang in dan ‘ik wil iets verkopen en hoe krijg ik de maximale winst’.”
Waterstofambities
Nederland heeft een goede startpositie, dankzij de energie-infrastructuur en strategische locatie aan de Noordzee. “Daarmee win je de wedstrijd nog niet,” waarschuwt Huijzer. Van den Brink, valt hem bij: “Wil je als Nederlandse overheid de waterstofambities waarmaken, dan moet het komende kabinet geld vrijmaken en aangeven welke stappen we nemen, anders loop je achter de ontwikkelingen aan.”
Veiligheid
Iedere energievorm heeft z’n eigen karakteristieken. Waterstof is een kleurloos, geurloos, brandbaar gas, net zoals andere brandstof hun karakteristieken hebben. Het Waterstof Veiligheid Innovatie Programma – dat wordt geleid door NEN en valt onder het H2Platform – zorgt voor de veiligheidsmaatregelen die nodig zijn, vanaf productie en vóór een specifieke toepassing. De specifieke toepassing is mobiliteit.
Voor meer informatie bezoek de website van Nen.
