Nederland heeft een omvangrijke chemie-industrie. De chemie is de grondstofleverancier van onze samenleving en leverancier van duurzame technologieën en oplossingen, ook voor andere sectoren. Vanwege deze cruciale rol richt het MVO Nederland Netwerk Chemie zich op versnelling van de verduurzaming in de chemie.
De Nederlandse chemiesector wacht een forse uitdaging om een bijdrage te leveren aan de duurzaamheids- en klimaatdoelen. Willen we de klimaatdoelen en Sustainable Development Goals halen in 2050, dan moet 2025 het kantelpunt vormen richting de nieuwe economie, vertelt Elsbeth Roelofs, senior program manager Sustainable Chemical Business bij MVO Nederland. “Dat betekent dat over vier jaar 25 procent van de bedrijven moet handelen alsof sprake is van een nieuwe economie. Dat betekent dat ze klimaatneutraal moeten zijn, circulair, inclusief en met eerlijke handelsketens. Zelf voeg ik daar tegenwoordig aan toe dat bedrijven moeten streven naar ‘natuurpositieve impact’.”
Samenwerking
De chemiesector is de grondstofleverancier van onze samenleving. “Je kunt de chemie niet wegsnijden zonder schade toe te brengen aan de economie. Ik denk dat mensen zich dat onvoldoende realiseren. Het is een essentiële sector. Allerlei producten die we gebruiken, aanhebben of tot ons nemen, zijn afkomstig uit de chemie. Daarom is het een interessante sector om te verduurzamen. Want als de chemie verduurzaamt, betekent het dat de textiel verduurzaamt, de automotivesector, verven en huishoudelijke apparaten verduurzamen et cetera.”
Roelofs denkt dat snellere verduurzaming móet en ook kán. Bedrijven zijn zich bewust van de SDG’s en klimaatdoelen voor 2030 en 2050. “Er gebeurt enorm veel qua productontwikkeling en vergroening van de energievoorziening. Tegelijkertijd zijn er tal van bedrijven die nog forse stappen moeten zetten. Als de klanten van de chemische sector, aan het eind van de keten, voortdurend vragen naar meer duurzame producten helpt dat om de slag te maken.”
Plasticrecyclaat
Een obstakel voor verandering is de neiging om vast te houden aan het bekende en de hang naar goedkoop. “De veranderingen haperen bijvoorbeeld bij vragen vanuit de klant. Dat kun je alleen doorbreken door meer samen op te trekken.” Plastics zijn een goed voorbeeld voor de obstakels waarmee producenten te maken hebben. “Er is best veel plastic recyclaat voorhanden, maar inkopers houden nog te veel vast aan virgin plastics.” De mindset moet om, meent Roelofs. “Klanten gaan nog te vaak uit van een product met één levenscyclus.” Ze noemt Philips als goed voorbeeld van een bedrijf dat in stofzuigers en koffiezetapparaten recyclaat gebruikt en IKEA, die dat inzet voor de toplaag van keukenkastjes. Een ander voorbeeld is Van Wijhe verf dat verfemmers van 100% recyclaat gebruikt. “In samenwerking met Rijkswaterstaat en PSP zijn we in gesprek met markpartijen over hoe je in verschillende productgroepen meer recyclaat kunt toepassen.”
Volgens Linda Steg, hoogleraar omgevingspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, onderschatten bedrijven en overheden de veranderingsbereidheid van consumenten. Maar ook hoe belangrijk het milieu voor mensen is. Zeker als ze in een omgeving werken, waarin duurzaamheid belangrijk wordt gevonden, vertelt Roelofs. “Dat is een interessant gegeven. Wat wij soms horen van recyclers is dat marketeers denken dat consumenten een product niet kopen als zichtbaar is dat recyclaat is gebruikt. Terwijl het maar de vraag is of dat klopt.” Met Rijkswaterstaat en Polymer Science Park heeft MVO Nederland in kaart laten brengen bij welke productgroepen gerecyclede plastics zonder al te veel problemen kunnen worden toegepast. “We willen van afnemers horen wat de toepassing van recyclaat nog in de weg zit en belemmeringen wegnemen. Is dat het idee dat recyclaat minder van kwaliteit is? Of onbekendheid met de eigenschappen? Gaat het om prijs ten opzichte van plastic uit olie?”
Ketenpartners
“Wat ik van hoogleraar Steg heb opgestoken, is dat de manier waarop over duurzaamheid wordt gepraat binnen een organisatie impact heeft op het gedrag. Mensen die milieu zelf niet zo belangrijk vinden, gaan zich anders gedragen als ze in een bedrijf werken met veel aandacht voor duurzaamheid. Hetzelfde geldt ook richting klanten. Als bedrijven klant zijn bij een bedrijf dat duurzaamheid hoog in het vaandel heeft, gaat het zichzelf ook duurzamer gedragen. Communicatie over wat je aan het doen bent aan duurzaamheid en hoeveel belang je eraan hecht, is dus ontzettend belangrijk om anderen te beïnvloeden.”
De chemie is met een omzet bijna 55 miljard euro, inclusief 5 miljard omzet van de farmaceutische industrie (VNCI, 2018) de tweede industriële sector in Nederland na de voedingsmiddelenindustrie.
