Heel erg moe, sombere gedachten, weinig zin in seks: ook als man kan het voelen alsof je in de overgang bent. Een tekort aan testosteron kan een grote impact hebben op je gezondheid. Leg je er niet bij neer, er is echt iets aan te doen.
Moe en vaak somber, helemaal niet lekker in je vel zitten, en zelfs nog amper zin hebben in seks? Het zijn klachten die je als man van middelbare leeftijd lijdzaam kunt ondergaan. Misschien zijn het wel symptomen van een burn-out of een midlifecrisis. ‘Daarmee wordt dat soort klachten vaak verward,’ zegt medisch seksuoloog en mannenarts dr. Bert-Jan de Boer van Mannenkliniek de Boer in Bilthoven. Maar waarschijnlijker is dat er toch echt iets anders speelt, zeker als de klachten zich verder opstapelen: van prikkelbaarheid en slechte concentratie tot slaapstoornissen en een afname van het zelfvertrouwen. De Boer: ‘Nog veel te weinig wordt de link gelegd met een testosterontekort. Wat bijvoorbeeld op een depressie lijkt, is niets anders dan lusteloosheid omdat er een energiebron is uitgevallen.’
In de neergang
‘Vrouwen komen in de overgang en ze komen daar ook weer uit,’ merkte medisch seksuoloog en mannenarts dr. Bert-Jan de Boer al eens op. ‘Mannen komen, zeg ik wel eens, in de neergang. Huisartsen zien dat nog vaak als een normaal verloop van het leven. Maar als de klachten voortkomen uit een testosterontekort, kun je er zeker iets aan doen. Dat zou ook moeten, want inmiddels weten we dat een tekort aan testosteron de levensverwachting naar beneden haalt.’
De afname van testosteron is een natuurlijk proces dat geleidelijk verloopt. Vanaf 35 jaar is er een daling van ongeveer 1,5% per jaar. Dat lijkt niet veel, maar al op korte termijn kan het grote impact hebben op het welzijn van de man. En op de langere termijn kan het tot allerlei gezondheidsklachten leiden.
Grote impact
Testosteron is een belangrijke bouwsteen van je lichaam. Het heeft impact op je huid en je lever, het beschermt je bloedvaten en zorgt voor spierkracht en botsterkte. Een tekort aan testosteron betekent dat je lichaam niet goed meer wordt onderhouden en dus niet goed meer functioneert. De schade aan je gezondheid kan uiteindelijk zeer ernstig zijn: van botontkalking tot een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Het is dus belangrijk om je klachten te herkennen én om te weten dat er iets aan kan worden gedaan.
Levenslust terug
Een simpel meettestje wijst uit of je een testosterontekort hebt. Zo simpel dat je je kunt afvragen: waarom weten niet alle mannen standaard hun testosteronwaarde? In bijvoorbeeld de Verenigde Staten is dat heel normaal. In Nederland weten we dat bijna veertig procent van de mannen van 45 jaar en ouder een tekort heeft aan testosteron. Toch wordt maar 5 procent daarvoor behandeld (vergelijkbaar met het lage percentage vrouwen in de overgang die daarvoor een behandeling ondergaan, zie kader). Is de waarde te laag? Met meer bewegen, minder alcohol en een gezond dieet kun je de klachten al verminderen. Maar vaak is aanvullende medicatie nodig. Vergelijk het effect met diabetes: als je lichaam de insuline niet meer (voldoende) aanmaakt, krijg je deze toegediend. Een testosteron therapie verbetert je energieniveau en je (geestelijke) conditie en geeft je weer zin in seks. Door de herstelde balans voel je je, kortom, weer een echte man. De Boer noemt zo’n therapie ‘bijvoeren’: ‘Het behelst meestal niet meer dan elke ochtend een beetje gel op de schouder smeren. De levenslust komt daarmee weer terug. Je mag dus hopen dat je huisarts de juiste diagnose stelt. En je moet ook over je schaamte heen durven stappen.’ Schaamte bij mannen om met hun huisarts over bijvoorbeeld geen of een verminderde zin in seks te praten, staat behandeling vaak in de weg. Hier kan ook de partner hulp bieden, die merkt immers als huisgenoot als eerste op dat de geliefde niet goed in zijn vel zit.
Bij vrouwen
Tegenover de geleidelijke testosteronafname bij de man staan de nogal abrupte veranderingen in de hormoonhuishouding van de vrouw. Deze gaat in korte tijd van 100% naar vrijwel nul. Deze overgang, ook wel menopauze genoemd, begint bij vrouwen tussen de 45 en 55 jaar oud en kan tussen de twee en tien jaar duren. Ook hier is de impact op de gezondheid groot: maar liefst 80% van alle vrouwen in de overgang kampt met klachten, van slaap- en concentratiestoornissen tot somberheid en depressieve buien. En ook deze klachten worden vaak niet onderkend of krijgen een verkeerde diagnose. Slechts 5% van de vrouwen in de overgang worden daarvoor behandeld.
Tekort aan testosteron? Als je het eenmaal weet, kun je eenvoudig je balans herstellen en je weer een echte man voelen.
