De krapte op de arbeidsmarkt is al langer een probleem, maar wordt nu pas gevoeld. Ondernemers in vrijwel alle sectoren hebben grote moeite met het vinden van personeel.
‘Iedereen die wil en kan werken zou nu aan de slag moeten kunnen komen’
‘We kunnen er niet omheen dat het een groot vraagstuk is. Aan de andere kant biedt krapte ook kansen,’ constateert directeur Martine Schuijer van Nederland Onderneemt Maatschappelijk. De stichting is in 2019 opgericht door VNO-NCW en MKB-Nederland om ondernemers praktisch te ondersteunen bij grote vraagstukken en transities. ‘We ondersteunen de ondernemer met het maken van zijn eigen keuzes. Bijvoorbeeld wat je als metaalbedrijf met vijftig werknemers kunt doen om iemand met een afstand op de arbeidsmarkt te werven.’
Maatschappelijke betrokkenheid
‘Iedereen die wil en kan werken zou op de huidige krappe arbeidsmarkt aan de slag moeten kunnen komen. Als mensen worden ingezet op hun kwaliteiten, plukt de hele maatschappij daar uiteindelijk de vruchten van. De werknemer als individu, de werkgever/ondernemer, maar ook de BV Nederland als geheel. die we niet alleen moeten voeren in tijden van krapte, maar altijd.’ De maatschappelijk betrokkenheid van Nederlandse ondernemers is groot, stelt ze. ‘Sinds de Banenafspraak zijn 80.000 mensen met een beperking bij reguliere werkgevers aan de slag gegaan.’
Deeltijdwerk
Er worden allerlei oplossingen bedacht om de krapte aan te pakken, zoals doorwerken na je pensioen of meer uren werken bij deeltijdwerk. ‘Dat loont nu vaak nog niet.’ Een andere is “jobcarving” waarbij taken van een functie wordt opgeknipt en opgesplitst, waarbij je een ondersteunende functie creëert. Schuijer geeft twee voorbeelden. ‘In de kinderopvang is een ontwikkelpad gerealiseerd, waarbij mensen instromen en in deeltaken kwalificaties kunnen halen, waardoor ze zonder het juiste papiertje al wel in de kinderopvang kunnen werken. In de verpleging wordt gekeken welke taken je bij verpleegkundigen weg kunt halen, zodat ze zich kunnen focussen op de verpleegkundige taak.’ Een andere trend is de samenwerking tussen opleidingen en bedrijven, waarbij werknemers in de praktijk worden opgeleid. ‘Het mooie daaraan is dat mensen de kans krijgen om in hun eigen tempo hun kwalificaties halen, maar ondertussen al van waarde zijn op de arbeidsmarkt.’
Arbeidsmigranten
Gerichte arbeidsmigratie blijft nodig, met name voor de sectoren waar de krapte tot (maatschappelijke) problemen leidt, zoals in de techniek en/of de energietransitie, maar ook bijvoorbeeld in de glastuinbouw of IT-sector. ‘Als we vinden dat we dit deel van de economie in Nederland willen behouden, en volgens mij willen we dat, dan heb je over de volle breedte arbeidsmigratie nodig. Omdat we het anders simpelweg niet redden. Maar ook omdat we daarmee kennis en kunde binnenhalen die weinig beschikbaar is.’ Arbeidsmigratie wordt te vaak op één hoop gegooid met andere vormen van migratie, ziet Schuijer. ‘Maar als de tekorten aan personeel en het verdienvermogen van Nederland je focus van denken zijn, dan zie je dat we arbeidsmigranten gewoon nodig hebben. Het aanpakken van arbeidskrapte is en-en-en. Zelfs als je alle oplossingen inzet, heb je nog mensen van buiten Nederland nodig.’
