Op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis is het vaak alle hens aan dek. Patiënten komen er met uiteenlopende ziektebeelden. Soms milde, soms zeer ernstige. De ene keer met duidelijke klachten, de andere keer met vagere. Herkenning is vaak lastig. De innovatieve databank Acutelines van het UMCG moet deze acute zorg verbeteren.
“Snelle en goede herkenning van vitaal bedreigde patiënten is dé uitdaging van de acute zorg. Wat kunnen we doen om de patiëntveiligheid bij de acute zorg te verbeteren?”, zegt dr. Hjalmar Bouma, internist acute geneeskunde in het UMCG. Hij heeft, samen met onder meer medisch hoofd van de spoedeisende hulp prof. dr. Jan ter Maaten en spoedeisende hulp arts Ewoud ter Avest, in 2020 de biodatabank Acutelines opgericht. “Er is al veel onderzoek gedaan naar patiënten die op de spoedeisende hulp komen met een duidelijk beeld, zoals een trauma, beroerte of hartinfarct,” zegt Ter Maaten, “maar er komen dagelijks ook heel veel acuut zieke mensen met een onduidelijk beeld, bij wie niet meteen duidelijk is wat er aan de hand is. Zowel naar patiënten die zich met een duidelijk beeld presenteren, maar ook naar hen waar niet meteen duidelijk is wat er speelt, doen we met Acutelines onderzoek.”
Talloze data in Acutelines
Van al die mensen – met een enorm breed palet aan klachten – worden gegevens verzameld. Dat zijn enerzijds data die sowieso al in het patiëntendossier worden vastgelegd, maar daarnaast ook antwoorden op vragenlijsten en andere specifieke data. Ter Avest: “Denk bij dit alles aan uitslagen van bloed- en urineonderzoek, hartslag- en bloeddrukgegevens. Allerlei informatie over de eerste uren van acuut zieke patiënten.” Ook informatie via zogeheten wearables die patiënten mee krijgen tijdens de ziekenhuisopname speelt een belangrijke rol. “Met bijvoorbeeld een horloge kun je continu iemands hartslag of zuurstofgehalte meten, in plaats van enkele keren per dag door een verpleegkundige.” Big data en slimme algoritmes zijn belangrijk. Om die reden zit er een heel multidisciplinair team achter Acutelines, met onder meer specialisten op het gebied van kunstmatige intelligentie, IT en techniek. De state-of-the-art databank is even breed als diep. Bouma: “Van zo’n 4.500 patiënten hebben we nu in Acutelines allerlei gegevens vastgelegd, tot aan zeer zeldzame presentaties op de spoedeisende hulp aan toe. Daarmee is het een uiterst complete databank die steeds verder gevuld wordt, 24 uur per dag, 7 dagen per week.” Met tal van nieuwe mogelijkheden in het verschiet, want ook data van huisartsen en ambulances zouden in de toekomst kunnen worden opgenomen.
“Acutelines werkt aan betere herkenning van een acuut zieke patiënt en optimalisatie van de behandeling om uitkomsten op korte en lange termijn te verbeteren”
Verbeteren patiëntveiligheid
Het belangrijkste doel van Acutelines is uiteraard de acute zorg en de patiëntveiligheid te verbeteren. Ter Maaten: “We begrijpen bij veel acute ziekten nog onvoldoende wie er risico loopt op verslechtering, wie je wel en niet moet opnemen in het ziekenhuis en wat de langetermijngevolgen zijn. Om die reden verzamelen we belangrijke informatie over iemands achtergrond en ervaren kwaliteit van leven, zowel ten tijde van presentatie op de SEH alsook op lange termijn na ontslag uit het ziekenhuis” Met de bulk aan data kan daarnaar met terugwerkende kracht onderzoek worden gedaan. Hoe presenteerde iemand zich op de spoedeisende hulp die later een bepaalde acute ziekte bleek te hebben? Acutelines staat ten dienste van verschillende projecten, ook weer over de volle breedte van de acute zorg. Ter Avest: “Zoals een project naar de mogelijk schadelijke effecten van een teveel aan zuurstoftoediening in het ziekenhuis. En een project naar de meerwaarde van echografie op de spoedopvang. In de komende jaren gaan we daar de resultaten van zien.” Weer een ander ziektebeeld waar Acutelines bij kan helpen, is sepsis. Dat is een heftige ontstekingsreactie van het lichaam op meestal een bacterie of een virus. Sepsis kan orgaanfalen en uiteindelijk overlijden tot gevolg hebben.
Tijdige herkenning sepsis
Wat voor veel acute ziekten geldt, geldt voor sepsis zeker: een snellere, betere herkenning is van het grootste belang. “Sepsis komt ontzettend veel voor. Bij ongeveer 2 procent van alle ziekenhuisopnames gaat het om mensen met sepsis. Een kwart van hen belandt op de intensieve care (IC)en een deel komt te overlijden. Daarmee is sepsis een onderschat probleem, ook omdat herkenning ervan lastig is.” Tijdige herkenning is even complex als essentieel, en ook hier kan Acutelines uitkomst bieden. Ter Maaten: “Als we weten hoe iemand die later sepsis bleek te hebben, zich presenteerde bij aankomst in het ziekenhuis, kunnen we het stellen van de diagnose mogelijk verbeteren. Om deze reden verzamelen we gegevens en lichaamsmateriaal van veel patiënten die zich op de SEH presenteren, ook als vooraf nog niet duidelijk is wat de diagnose is” Door de brede scope van Acutelines heeft het UMCG veel partners met wie het samenwerkt, zo ook in het specifieke geval van sepsis. Bouma: “Samen met BD en andere partners werken we aan een betere herkenning en management van een patiënt met sepsis. We doen met elkaar onderzoek naar het huidige zorgproces bij patiënten met verdenking op sepsis, met als doel elementen te identificeren die wel en geen waarde toevoegen aan dat proces. Bijvoorbeeld: welke testen die we nu doen spelen een belangrijke rol in het tijdig stellen van de juiste diagnose en het starten van de behandeling? Daarbij helpt de grote hoeveelheid gegevens in Acutelines van patiënten die verdacht werden van sepsis en het uiteindelijk bleken te hebben. Maar ook gegevens van mensen van wie we de verdenking niet hadden maar die toch sepsis bleken te hebben. Met al deze data optimaliseren we uiteindelijk de patiëntveiligheid door snellere herkenning van sepsis, een betere voorspelling van het waarschijnlijke beloop ervan, als ook door optimalisatie van het zorgpad voor patiënten met sepsis.”
Bovenstaande getuigenis werd verstrekt op vrijwillige basis en zonder enige vergoeding door een BD-klant. BD, het BD Logo en andere handelsmerken zijn handelsmerken van Becton, Dickinson and Company of zijn dochterondernemingen. © 2022 BD. Alle rechten voorbehouden.
