De agrofoodsector heeft meer troeven in handen dan het kweken en telen van voedsel. Gewassen en groenten worden meer en meer ingezet als duurzame grondstof en brandstof. Daarbij wordt gebruikgemaakt van alle onderdelen van de plant, ook bijvoorbeeld de bladeren of stengels die voorheen werden omgeploegd als meststof of eindigden als compost.
Inkomenszekerheid
Het meerjarige gemiddelde inkomen van akkerbouwers ligt tussen de 40.000 en 45.000 euro (bron: Wageningen Economisch Research). Het maakt de telers financieel kwetsbaar voor tegenslagen, zoals het inzakken van de vraag naar fritesaardappelen door de coronamaatregelen. Meer diverse toepassingen, met een ruime variatie in de afzetmarkten, maakt de inkomensstroom uit de gewassen zekerder en robuuster. De eiwittransitie en energietransitie bieden in deze zin de mogelijkheid voor de sector om te diversifiëren en intensiveren, met een hogere opbrengst uit hetzelfde oppervlak. Voor aardappeltelers is liggen bijvoorbeeld kansen met het verkrijgen van plantaardige eiwitten uit aardappelen.
Innoverend vermogen
De Nederlandse Agri & foodsector staat voor grote opgaven op het gebied van duurzaamheid en biodiversiteit. In de maatschappelijke discussie wordt vaak gesuggereerd dat de sector te groot is voor Nederland, met de stikstofcrisis als brandstof voor de discussie. Het (vruchtbare) boerenland kan beter worden gebruikt voor woningbouw, zonneparken of worden teruggegeven aan de natuur. Juist nu de voedselzekerheid in de wereld meer en meer in het geding is, als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de klimaatverandering. Op de lange termijn speelt de sector een cruciale speler qua kennis en duurzame productie. Het Nederlandse landbouwcluster is een aanjager op het gebied van duurzaamheid, klimaat en gezondheid. Nederland heeft een leidende positie in de wereld qua innoverend vermogen en productiviteit, en speelt een cruciale rol bij de zoektocht naar alternatieven voor bijvoorbeeld vleesaardige eiwitten en groene alternatieven voor fossiele grondstoffen en plastics. De sector is leidend voor het bereiken van de Sustainable Development Goals (SDGs), zoals voedselveiligheid, gezondheid en voedselzekerheid.
KVK Innovatie Top 100
Het beeld dat de agrofoodsector en boeren conservatief zijn, strookt niet met de realiteit. In de KVK Innovatie Top 100 van 2021 staan 13 agrofoodbedrijven. Wat opvalt is de grote verscheidenheid. Een van de genomineerden is Eigezwijns, een samenwerking van vijf varkensboeren uit de Peel, met vlees van gezondere varkens met een bewezen lagere CO2-uitstoot. In dezelfde lijst staan ook Meatless, met plantaardige eiwitten voor vegetarische producten en Paperwise, dat papier maakt uit reststromen uit de landbouw.
Dé kracht van de Nederlandse landbouw- en voedingssector is de samenwerking tussen alle partijen in de keten, het ecosysteem van open innovatie waarin hoogwaardig onderzoek gedijt. Co-innovatie, waarbij researchinstellingen, zoals Wageningen University, startups en potentiële afnemers samen optrekken.
Het levert een enorme rijkdom aan nieuwe toepassingen op, vaak met bestanddelen van de plant die eerder onbenut bleven.
‘Invented in Holland’
Planten vormen een belangrijk alternatief in de transitie van de petrochemie naar biobased en bij de speurtocht naar duurzame ingrediënten voor cosmetica, personal care en huishoudelijke reinigingsmiddelen. De suikerbiet levert nu al grondstoffen voor wel 140 toepassingen. Dat varieert van een duurzame toplaag voor tafels en vloeren, tot grondstoffen voor vaatwasblokjes, verzorgingsproducten, petflessen en drukwerk. Het eiwit van de fava-boon (een soort tuinbonen) wordt toegepast in zuivelvervangers. Onderzoekers uit Wageningen zijn er als eerste ter wereld in geslaagd het hoogwaardige Rubisco-eiwit te winnen uit tomatenblad, een belangrijke reststroom in de glastuinbouw. Als de uitvinding op grote schaal kan worden toegepast, komen meer plantaardige eiwitten beschikbaar. De weg naar de toekomst is veelal ‘invented in Holland’.
In de KVK Innovatie Top 100 van 2021 staan 13 agrofoodbedrijven.
