“Het belangrijkste is dat je bij nieuwe darmklachten niet wacht tot de oproep voor het Bevolkingsonderzoek Darmkanker, maar meteen aan de bel trekt,” is de belangrijkste boodschap van de maag-lever-darmartsen Meike Hirdes en Ilhame Ben Larbi. Angst is een slechte raadgever. De MDL-artsen vertellen wat de alarmsignalen zijn.
Het bevolkingsonderzoek is een screening van vroege vormen van darmkanker en het voorstadium daarvan. Deze voorstadia geven vaak nog geen klachten maar kunnen wel met de ontlastingstest worden opgespoord. Bij alarmsymptomen zoals bloed bij ontlasting of bloedarmoede is de kans groter dat de kanker in een iets verder stadium is, waarschuwen de MLD-artsen. “Wat ik mensen altijd adviseer, is de website van de Maag Lever Darm Stichting (mlds.nl). Daar vind je de zeven alarmsignalen, zoals verandering in het ontlastingspatroon, een verminderde eetlust, bloed of slijm in de ontlasting, gewichtsverlies en bloedarmoede,” vertelt Ilhame Ben Larbi. Ze adviseert om bij een van deze klachten niet te wachten en direct een afspraak te maken met de huisarts, zodat er snel onderzoek plaatsvindt naar de oorzaak.
Risicofactoren
Gevraagd naar de risicofactoren, antwoordt Meike Hirdes dat er meerdere factoren een rol spelen, waarvan een ongezonde levensstijl, met name roken, een belangrijke is. “Mensen die roken hebben vaker en meer poliepen. En wat zéker een belangrijke risicofactor is, is als er binnen je familie mensen zijn die op jonge leeftijd darmkanker of poliepen hebben gehad.” Mensen met een verhoogd risico op darmkanker, op basis van de familiegeschiedenis, zijn zich hier vaak niet van bewust.
Bij het Bevolkingsonderzoek Darmkanker krijgt een klein deel van de mensen (4,3%) op grond van de ontlastingstest een uitnodiging voor een kijkonderzoek. Op zich is dit geen reden voor ongerustheid, benadrukt Hirdes. Het advies van de beide darmspecialisten is om mee te doen aan het onderzoek als je een uitnodiging krijgt. “Bij slechts 4.5% van de coloscopieën wordt er darmkanker gevonden als verklaring voor de afwijkende ontlastingstest. Vaak vinden we poliepen of is sprake van aambeien of een darmontsteking waardoor het bloedverlies wordt verklaard.” Evengoed komen mensen soms bezorgd binnenlopen.
Grote winst
Bij de start van het Bevolkingsonderzoek Darmkanker, in 2014, was er in het begin sprake van een stijging van het aantal diagnoses van dikkedarmkanker, vertellen beide MLD-artsen. In het bevolkingsonderzoek worden inmiddels steeds minder vergevorderde tumoren vastgesteld. “De grote winst is dat dikkedarmkanker nu in een vroeg stadium wordt ontdekt. Dat heeft effect op de sterftekans door darmkanker, maar vergroot vooral de opties voor de behandeling.” Een ingreep kan, bij een vroegtijdige diagnose, steeds vaker plaatsvinden zonder dat er een operatie aan te pas hoeft te komen. “De kans op sterfte of zware behandelingen zoals chemotherapie is aanzienlijk verkleind, omdat we darmkanker in een vroeger stadium ontdekken. Het lukt steeds beter om de tumor weg te halen zonder operatie. Nederlandse Universitair Medische Centra, zoals het UMC Utrecht, lopen voorop in darmbesparende behandelingen.”
Prikkelbaredarmsyndroom
Het prikkelbaredarmsyndoom (PDS) is een onschuldige aandoening, die wel voor veel darmklachten zorgt. Er is niet een duidelijke oorzaak aan te wijzen, waardoor het vinden van de juiste behandeling soms een uitdaging kan zijn. “Het is voor mensen met een prikkelbaar darmsyndroom soms lastig te begrijpen, aangezien ze veel klachten hebben, terwijl er bij onderzoek, ook bij een kijkonderzoek, een gezonde darm gezien wordt.” verklaart Hirdes. “Het is vaak een zoektocht welke behandeling het beste past bij een patiënt. Er zijn diëten die bij een deel van de patiënten effectief zijn, maar er zijn ook andere effectieve behandelingen. Het begeleiden van patiënten in deze zoektocht is de kunst. Het is vaak heel dankbaar werk, een mooie afwisseling van polikliniek en diagnostiek. Je spreekt en begeleidt heel verschillende mensen,” stellen Hirdes en Ben Larbi.
