Waterstof is een cruciale energiedrager voor de energietransitie. Groene stroom kan worden opgeslagen en vervolgens weer worden omgezet in elektriciteit en warmte met behulp van waterstofbrandstofcellen. Waterstof gaat een belangrijke rol spelen bij de verduurzaming van de industrie en het transport. “Het is een ‘gamechanger’,” stelt NWBA-voorzitter William van Niekerk.
Waterstof is een emissieloze brandstof of energiedrager en belangrijk voor de opslag van duurzaam geproduceerde energie. “De opwekking van zonne- en windenergie loopt niet synchroon met de vraag,” constateert Van Niekerk. Als voorbeeld gebruikt hij de zonnepanelen van een woonhuis. “De zonne-energie die je opwekt geef je overdag via het energienet terug aan je leverancier en ’s avonds neem je juist weer elektriciteit af. Er is nu al sprake van netcongestie, doordat er meer (groene) stroomaanbod is dan het netwerk aankan.” Waterstof biedt hier een oplossing. “Als je energie wilt transporteren en opslaan, kun je dat beter via moleculen doen (waterstof) dan via elektronen (elektriciteit).”
Waterstof voorziet in de behoefte aan extra capaciteit bij een grote stroomvraag. “Vroeger bufferden we met aardgas of steenkool. Dat moet zo snel mogelijk worden vervangen door niet-fossiele brandstof. Waterstof is daar dé CO2-vrije oplossing voor. Dat maakt het een gamechanger. Een tweede gamechanger is dat waterstof zich leent voor decentrale opslag. Er wordt wereldwijd al geëxperimenteerd met huizen die hun eigen groene energie opslaan met waterstof en decentrale opslag op buurt- of wijkniveau.”
Schaalgrootte
Nederland is al langere tijd bezig met waterstof, oorspronkelijk als restproduct van de industrie, vertelt Van Niekerk. “Onder andere vanuit AKZO Nobel zijn er zo’n twintig jaar geleden een aantal spin-offs ontstaan, die zijn gaan nadenken wat allemaal mogelijk is met waterstoftechnologie. Veel van die startups zijn succesvol. Nederlandse bedrijven die ondernemen met waterstof vallen op in het buitenland: Onlangs zijn twee Nederlandse bedrijven, Frames en HyGear, overgenomen door buitenlandse partijen die met de Nederlandse kennis willen groeien.” Technologisch is de toepassing van waterstof haalbaar, maar voor meer economisch succes is extra schaalgrootte nodig. De NWBA-voorman is optimistisch. “De innovatie gaat snel. Met name bij scheepvaart, vrachtauto’s en bussen is waterstof een mooie toepassing.” Hij verwacht in 2030 al een groot aantal vrachtauto’s met waterstof op de weg. “De grote vrachtautofabrikanten zijn er volop mee bezig. In Nederland is Hyzon een van de pioniers en koplopers. Vrachtauto’s worden zo’n beetje om de acht jaar vervangen. Iedereen die tussen nu en 2030 een nieuwe vrachtauto aanschaft, stelt zich de vraag of dat niet op waterstof moet zijn.” Waterstof speelt eenzelfde belangrijke rol spelen bij de verduurzaming van de industrie.
Samenwerking
Nu waterstof op de drempel van grootschaligere toepassingen staat, wordt keten-denken steeds belangrijker, stelt Van Niekerk. “Actief kennis uitwisselen blijft heel belangrijk in deze transitie. Dat helpt de sector om de transitie te versnellen. We stimuleren partijen om ervaringen te delen met anderen, zodat we er als Nederland samen slimmer van worden.” De Nederlandse overheid speelt een actieve, stimulerende rol. “Het is belangrijk dat de landelijke en lokale overheden meedenken over de regels, subsidies, nieuwe proeftuinen et cetera. Minister Hoekstra heeft in een brief aan de Tweede Kamer al de waterstofprojecten benoemd die het kabinet mogelijk wil gaan ondersteunen om opschaling mogelijk te maken.” NWBA zoekt ook actief de samenwerking met universiteiten, hogescholen en beroepsopleidingen, vertelt Van Niekerk. “Waterstof is echt een banenmachine. We gaan nog heel veel technici en vakkrachten in de maakindustrie nodig hebben.”
Strategisch belang
De Europese Commissie noemt waterstof van strategisch belang voor het halen van de klimaatdoelen. Er zijn miljarden gereserveerd. Om de ontwikkeling van een Europese waterstofeconomie te stimuleren, is het IPCEI-waterstofprogramma opgezet. Nederland heeft 25 initiatieven geselecteerd, die de hele keten van waterstofproductie tot transport, opslag en verbruik bestrijken.
