Van verzuimcuratie naar preventie, als sleutel tot een gezonde werkvloer

Vroegtijdige aandacht voor welzijn en werkdruk helpt teams sterker blijven en verzuim structureel voorkomen op de werkvloer

‘Ons sociale stelsel is erg gericht op curatie. Iemand is ziek en dus moet er iets gebeuren. En kom je als werkgever pas dan in stelling om te zorgen dat iemand zo snel mogelijk weer aan het werk gaat. Alleen lukt dat laatste steeds minder goed, niet in de laatste plaats omdat het UWV onvoldoende in staat is om haar wettelijke taak goed uit te voeren,’ stelt Hagoort. Leidinggevenden spelen een cruciale rol in het vroegtijdig herkennen van risico’s. ‘Je kunt niet alles naar je hand zetten. Maar je kunt als werkgever wel de keuze maken: je kan afwachten totdat iemand ziek wordt. Of je creëert een vangnet voor de weerbaarheid van werknemers. Wij kiezen voor het laatste. We activeren werkgevers en leidinggevenden om de beweging te maken van curatie naar preventie en we activeren medewerkers om goed voor zichzelf te zorgen.’

Vier grote thema’s voor vitaliteit

De Nederlandse werknemer piept en kraakt. Het ziekteverzuim blijft met circa 5.2% van alle werknemers op een hoog niveau staan. Met name stress-gerelateerd verzuim vertoont een stijgende lijn. Het is een zorgwekkende trend. ‘Mentale oorzaken staan vaak niet op zichzelf en zijn zelden enkel werkgerelateerd’. Hagoort onderscheidt vier grote thema’s die de vitaliteit van een medewerker bepalen: carrièrefitheid
– ‘Ben ik in staat om mee te veranderen?’ -; mentale fitheid; fysieke fitheid – een thema bij zware beroepen -; en financiële fitheid. ‘In de regel wil iemand graag werken. Werk is betekenisvol, biedt zingeving, levert inkomen op en sociale contacten. Met die grondgedachte in het achterhoofd gaan we niet oordelend, maar onderzoekend kijken naar de onderliggende oorzaken als iemand uitvalt. We kijken verder dan de beperking en zetten mensen in hun kracht. We signaleren, schakelen snel en blijven in contact.’ Het succes van de aanpak – ‘de Acture methode’ – blijkt uit de cijfers: gemiddeld een 50% kortere verzuimduur dan bij een ziekmelding bij het UWV.

‘Verzuimpreventie gaat langs twee assen: “selfcare” – wat kun je als werknemer zelf doen? – en de rol van leidinggevenden. Heb je genoeg aandacht voor je medewerker? Is er ruimte voor het gesprek?’ Om met het laatste te beginnen: daar valt nog veel te winnen, stelt Hagoort. ‘Uit onderzoek hebben we gezien dat slechts 11% van de medewerkers ervaart dat hun leidinggevende daar oog en oor voor heeft en dingen zelf bespreekbaar maakt.’ Ze heeft een laagdrempelig advies: ‘Ga eens aan de slag met een signaalkaart. Er zijn allerlei gedragskenmerken beschreven, die je er alert en bewust van maken waarop je kunt letten als je naar je team kijkt. En als werkgever kan je leidinggevenden en medewerkers ondersteunen hierin, met bijvoorbeeld een welzijnsplatform zoals Evermood of compleet verzorgde vitaliteitsweken op maat.’ Voor medewerkers heeft Acture een zelfassessment. ‘Soms voel je wel al wat, maar heb je nog niet helder wat het is. We reiken praktische tools en middelen aan om op zelfonderzoek uit te gaan. De individuele weerbaarheid en flexibiliteit, zijn heel belangrijk in deze tijd waarin de wereld om je heen sterk verandert.’ Uiteindelijk is het een tweegesprek dat gevoerd moet worden, benadrukt ze. Als voorbeeld noemt Hagoort de instroom van jonge vrouwen in de WIA. ‘Ik heb een overtuiging dat je welzijn kunt beïnvloeden als je signalen herkent en erover praat. Als je oplossingen met elkaar bedenkt, gedreven door activatie.’ Ze sluit af met een oproep aan de politiek: ‘Die jonge vrouwen willen onderdeel zijn van de maatschappij, onderdeel uitmaken van werk en een betekenisvol leven leiden. Daarom is het zo belangrijk dat we vanuit arbeidsgeschiktheid – juist vanuit wat wél kan – aan de slag gaan. En met elkaar de schouders eronder zetten om te voorkomen dat mensen uitvallen. We moeten met z’n allen de beweging maken van curatie naar preventie, voor een gezondere werkvloer.’