De hedendaagse economische en technologische ontwikkelingen en maatschappelijke uitdagingen vragen om andere leiderschaps- en managementvaardigheden. Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) focust in haar Executive MBA en maatwerk programma’s op deze leidersvaardigheden van de toekomst.
Tot voor kort was de economie uitsluitend gericht op aandeelhouderswaarde. Het doel was simpelweg om de beurskoers omhoog te brengen. Aan een business school leerde je aan welke knoppen je moest draaien om dat te bereiken.
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
‘Tegenwoordig is het werk van een leider veelomvattender en complexer,’ constateert Erik Roelofsen, opleidingsdirecteur Executive MBA en professor International Financial Reporting aan RSM. ‘De meeste organisaties hebben diversiteit en inclusiviteit als kernwaarden omarmd. Ze formuleren niet meer alleen een zakelijke doelstelling, maar daarbovenop een ‘purpose’, waarin de maatschappelijke verantwoordelijkheid besloten ligt. Die verantwoordelijkheid heeft vaak meerdere dimensies, waardoor je als organisatie rekening moet houden met verschillende doelen, belangen en regels die elkaar regelmatig tegenspreken. ‘In deze context moet een leider grote uitdagingen, zoals bijvoorbeeld de energietransitie, in goede banen leiden. Dat vergt niet alleen theoretische kennis, maar ook allerlei andere specifieke vaardigheden.’
Technologie versus menselijkheid
Het beschikken over kennis is niet langer een van de belangrijkste eigenschappen van een leider. ‘Zeker met de komst van kunstmatige intelligentie is het voor toekomstige leiders nog belangrijker geworden ook andere kwaliteiten te ontwikkelen. Kennis en inzichten kunnen met een druk op de knop worden gegenereerd. Iedereen kan zich een expert voelen. Kunstmatige intelligentie heeft overal een antwoord op, maar een organisatie met een kakofonie aan antwoorden wordt onbestuurbaar. Toekomstige leiders zullen de strijd met systemen als ChatGPT niet aankunnen als het gaat om kennis, meent Roelofsen. ‘De rol van de leider ligt erin om van heel veel antwoorden te komen tot één oplossing. Hiervoor zijn menselijke eigenschappen nodig als passie en empathie, die kunstmatige intelligentie slechts kan veinzen. De leider van de toekomst weet dergelijke eigenschappen op de juiste wijze in te zetten om tot een goed resultaat te komen. In de managementopleidingen van RSM leren leiders daarom hun menselijkheid te cultiveren.’
De leider als verbindende kracht
‘Leiders zullen hun menselijkheid in de toekomst in moeten zetten om tussen verschillende denkkaders te schakelen en mensen te verbinden, om zo tot oplossingen te komen. Een filosoof, een econoom, een ingenieur en een diplomaat beschouwen een kwestie als de energietransitie ieder op een andere manier. Een leider moet niet alleen in staat zijn de inhoudelijke verschillen en overeenkomsten te signaleren, maar vooral om de perspectieven en mensen met elkaar verbinden,’ benadrukt Roelofsen. Juist dat laatste onderscheidt menselijk leiderschap van technologische tools en artificiële intelligentie (AI). ‘ChatGPT legt weliswaar inhoudelijke verbanden, maar verbindt de mensen niet. In de managementopleidingen aan RSM ontwikkel je daarom de vaardigheid om steeds opnieuw in en uit verschillende denkkaders te stappen, en om vervolgens tussen deze denkkaders zowel sociaal als cognitief verbindingen te maken. Bovendien leer je hoe je er in zo’n interdisciplinair proces voor zorgt dat jouw visie en waarden toch zichtbaar blijven in het eindresultaat; leiderschap betekent immers ook dat je jouw stempel ergens op drukt. Tijdens de opleiding word je gestimuleerd om de inzichten die je opdoet direct toe te passen in de praktijk van je dagelijkse werk.’
Persoonlijke ontwikkeling
Als het gaat om eerdergenoemde kwaliteiten en vaardigheden leren leiders het meest door de dialoog op te zoeken met docenten, coaches, studiegenoten, maar vooral met ervaren leiders die dagelijks te maken hebben met complexe processen. De Executive MBA en Global Executive MBA van RSM zijn daarom ontworpen als een ‘immersive experience’. Je maakt geen theoretische beschouwing van een probleem, maar je zit er als het ware middenin. Terwijl je in een team een probleem onder tijdsdruk aan het oplossen bent, word je geadviseerd door docenten en leiders met relevante ervaring. Hetzelfde effect probeert de RSM te bereiken in de kortere programma’s. Hoewel in alle leiderschapsprogramma’s uiteraard aandacht wordt besteed aan het actualiseren van kennis, worden leiders daarnaast vooral getraind open te staan voor nieuwe inzichten. De Executive MBA en Global Executive MBA verruimen je blik en leren je je in anderen te verplaatsen. Als student maak je deel uit van een groep zeer gedreven en intelligente mensen die allemaal dezelfde passie delen: een organisatie leiden. De studiegroepen worden zorgvuldig samengesteld, waarbij gelet wordt op professionele diversiteit. ‘Hierdoor halen studenten zoveel mogelijk uit het programma en elkaar, en draagt het traject bij aan zowel professionele als persoonlijke ontwikkeling. De groep wordt uitgedaagd, waardoor er onderling sterke banden ontstaan. Alumni die 25 jaar geleden een Executive MBA behaalden hebben nog steeds contact met hun studiegenoten en zijn nog altijd zeer betrokken bij RSM.’
Persoonlijke ontwikkeling
Zoals professionele sporters moeten blijven trainen, is het ook voor leiders van belang zichzelf scherp te houden, benadrukt Roelofsen. ‘Door middel van executive programma’s voorkom je als ervaren leider dat je vastroest in dezelfde denkpatronen. Experimenteren met nieuwe ideeën gaat het beste in een onderwijsomgeving. RSM beschikt over een uitgebreide kennis van onderwijs en weet dat mensen het meeste leren wanneer ze even uit balans worden gebracht. Hiervoor is een beschermde omgeving nodig; de werkvloer is dus niet de juiste plek.’ De markt voor maatwerkopleidingen groeit enorm. ‘Dit heeft enerzijds te maken met de eerdergenoemde revolutionaire veranderingen: leiders worden geconfronteerd met hele andere problemen dan waarvoor ze ooit zijn opgeleid en on-the-job leren blijkt vaak niet voldoende. Een tweede reden is dat de huidige generatie niet meer warmloopt voor een leaseauto of een topfunctie, maar veel meer gericht is op professionele en persoonlijke ontwikkeling. Sterker nog, volgens de Financial Times vormen opleidingen tegenwoordig na salaris de belangrijkste factor om personeel aan te trekken en vast te houden. Dat de Financial Times RSM juist in deze context beschouwt als beste aanbieder van customised programmes in Nederland, is een beloning voor de investeringen in onderwijsinnovatie. Bovendien is het een erkenning van het feit dat de programma’s van de RSM zijn gebaseerd op de beste wetenschappelijke kennis. In het online tijdperk, waarin de betrouwbaarheid van informatie soms moeilijk is vast te stellen, maakt dit voor bedrijven het verschil.
