Nederland heeft een van de drukste verkeersnetten ter wereld, met 10 miljoen auto’s, 1 miljoen bestelbusjes en 150 duizend vrachtwagens. De mobiliteit in Nederland loopt tegen haar grenzen aan. Tegelijkertijd hebben we ambitieuze doelen: een halvering van CO2-uitstoot in 2030 en nul verkeersslachtoffers in 2050.
‘Als we bedenken dat 40% van alle kilometers zakelijk is, is het logisch om te kijken naar de cirkel van invloed van werkgevers’
Het aantal voertuigen en files blijft toenemen, met negatieve gevolgen voor verkeersveiligheid, milieu en uiteraard bereikbaarheid. In 2024 was de filedruk 12% hoger dan in 2023 daarvoor en waren er 8% meer files. Dit jaar en de komende jaren wordt nog slechter, waarschuwt Rijkswaterstaat. ‘Het betekent dat er een aantal maatregelen moet worden genomen. Meer dan we op dit moment doen,’ vertelt Dirk-Jan de Bruijn, programmadirecteur MONO-zakelijk. ‘Als we bedenken dat 40% van alle kilometers zakelijk is, is het logisch om te kijken naar de cirkel van invloed van werkgevers.’
Mobiliteit in vier vragen
Wat kunnen werkgevers doen om te zorgen dat hun medewerkers op een andere manier nadenken over het reizen voor het werk? Dat ze bewuster omgaan met mobiliteit.’ Dat is terug te brengen tot vier vragen:
Kun je hybride werken? Moet je reizen? Kan het ook digitaal? Kun je de spits mijden? Als je reist, welk moment kies je dan? Hoe kan ik bijdragen aan het verminderen van de spits, maar ook met de dinsdag- en donderdagpiek; de dagen met traditioneel gezien de meeste files. Hoe reis je? Voor welke modaliteit kies je? Kan het met de fiets, OV of elektrische auto, of een combinatie daarvan? Hoe veilig reis je? En als laatste vraag: als je met de fiets of auto rijdt, hoe veilig reis je dan? Ga je ongestoord onderweg?
‘Bewust mobiliteitsbeleid moet je integraal aanpakken. Waarmee je zowel hybride werken, spitsmijden, slimme mobiliteit áls veilige verkeersdeelname in onderlinge samenhang realiseert,’ aldus De Bruijn. Vaak zijn het simpele oplossingen waarmee je een eerste stap zet. Als voorbeeld voor duurzaam reizen kun je denken aan het “de fiets, tenzij…”-beleid waarbij tot een afstand van 15 à 20 km woon-werkverkeer de keuze voor de fiets gestimuleerd. Waarbij de campagne ‘Zet ’m op’ mensen aanmoedigt om een fietshelm te dragen. Een andere oplossing is de integratie van kantoren in de intercityinfrastructuur. Ook zijn er bedrijven die in plaats van vijf vestigingen kiezen voor bijvoorbeeld 20 locaties of hubs, om daarmee het aantal reiskilometers enorm te beperken. Of organisaties die medewerkers toestemming geven om de zakelijke mobiliteitskaart ook privé, in het weekend, te gebruiken. Het bereiken van meer verkeersveiligheid kunnen werkgevers realiseren door het monitoren van rijgedrag van bestuurders door middel van gamification – met spelelementen en beloningen.
Stip aan de horizon
Vanuit meerdere partijen komt nu de roep om als netwerk toe te werken naar een 2030-ambitie in de vorm van een integraal mobiliteitsbeleid werkgevers. Idee is om een eind 2025 een ‘uitnodigingsconferentie te organiseren waarin wordt teruggekeken wat het programma MONO-Zakelijk – en de aanpak – hebben opgeleverd, met succesvolle voorbeelden uit de praktijk. Dit podium wordt gebruikt om de gezamenlijke 2030-ambitie vanuit een breed netwerk van partners te presenteren. ‘We willen vooral vooruitkijken. Met nadruk op de oplossingen en toepassingen die elkaar versterken qua bereikbaarheid, duurzaamheid en verkeersveiligheid. Met belangen-, sector- en brancheorganisaties zoals leasemaatschappijen, verzekeraars, verladers, mobiliteitsaanbieders en (regionale) overheden. Een stip aan de horizon voor 2030 dus waar we met elkaar naartoe kunnen werken’, aldus De Bruijn.
Noodzakelijke vernieuwing infrastructuur
De komende jaren neemt de verkeersproblematiek alleen maar toe, doordat er meer dan ooit aan wegen en bruggen wordt gewerkt. Bij elkaar staan meer dan honderd grote infraprojecten gepland. Vooral in de Randstad, Noord-Brabant en Gelderland moeten weggebruikers rekening houden met fors extra reistijd en oplopende filedruk. De Bruijn: ‘Dat is een extra stimulans voor organisaties om het eigen mobiliteitsbeleid beet te pakken. Niet alle beroepen kun je digitaal doen. Als leraar, politieagent of arts valt er weinig hybride te werken. Een deel van de mensen moet fysiek aanwezig zijn, maar als je goed nadenkt over in de spits rijden, hybride werken en verminderen van de dinsdag/donderdagpiek zijn er genoeg mogelijkheden die wat ons betreft nog beter kunnen worden geïmplementeerd.’ Uiteindelijk leidt slimme mobiliteit tot een mêlee aan benefits zoals minder uitstoot, minder incidenten, minder files, maar ook lagere kosten, tevreden medewerkers en attractievere werkgevers, stelt hij: ‘Het implementeren van bewust mobiliteitsbeleid levert werkgevers ook een absolute meerwaarde op in de alsmaar krapper wordende arbeidsmarkt.’
De Bewust Onderweg Check
De Bewust Onderweg Check (BOC) is een compacte online tool die werkgevers inzicht geeft in hun mobiliteitsbeleid. Aan de hand van een aantal vragen kun je zien hoe je staat ten opzichte van andere organisaties. De tool laat je zien hoe je scoort op vier essentiële thema’s en biedt gerichte adviezen om slimmer, duurzamer en veiliger reisgedrag te stimuleren. ‘De nieuwe tool geeft organisaties inzicht én biedt handvatten om zo hun maatschappelijke bijdrage te leveren aan een slimmere, duurzamere en veiligere mobiliteit in ons land. Het interessante is dat je met de tool kunt kijken naar toepassingen die alle drie de thema’s raken, zowel verduurzaming als bereikbaarheid en verkeersveiligheid. Het laat de synergie tussen de drie thema’s zien.’ De BOC is te vinden op de website: Bewust Onderweg check | MONO Zakelijk.
Zo ga je veilig en bewust onderweg
In veel branches en sectoren zijn mooie voorbeelden van werkgevers die werk maken van slimmere zakelijke mobiliteit en laten zien dat een synergetische benadering leidt tot een beter resultaat.
DHL eCommerce heeft verspreid over heel Nederland 130 CityHubs. Vandaar rijdt de pakketvervoerder korte routes om de pakketten af te leveren bij consumenten en bedrijven, maar ook de 4.000 DHL ServicePoints. Het vrachtverkeer vindt bij voorkeur in de nacht plaats, spitstijden worden het liefst gemeden. Er is niet alleen veel aandacht voor slimmer rijden maar ook voor duurzaam en veilig rijdendoor gebruik van technieken en inzet van trainingen,
Deloitte biedt de mogelijkheid van een mobiliteitsbudget waarmee de werknemer haar eigen vervoersmogelijkheid kiest. Er wordt ingezet op meer gebruik van de fiets. Ook verhuizen er steeds meer kantoren dichtbij OV-locaties om het reizen met de (lease) auto te verminderen. Hybride werken wordt omarmd. Het voorkomen van piekmomenten op de kantoren wordt gestimuleerd door een reserveringssystemen dat inzicht biedt waar welke collega zich bevindt,
Structon Rail heeft haar mobiliteitsbeleid op drie pijlers gestoeld: veiligheid, elektrificering van het wagenpark en digitaal overleggen. Medewerkers krijgen een persoonlijk mobiliteitsadvies op basis van woon-werkafstand. Er is veel aandacht voor verkeersdeelname zonder afleiding en rijprestaties voor zuiniger rijden,
Ingenieursburo TAUW hanteert duidelijke Traffic Rules: reizen tijdens de spits wordt ontmoedigd en medewerkers krijgen een hogere reisvergoeding als de fiets wordt gebruikt voor woon-werkverkeer. Ook zijn er duidelijke afspraak over MONO-rijden: met de mobiele telefoon in het verkeer op ‘niet storen’ .
