In een arbeidsmarkt die onder druk staat door personeelstekorten en vergrijzing, is het belangrijker dan ooit dat werkgevers investeren in arbeidsvoorwaarden die aansluiten bij wat medewerkers écht nodig hebben. ‘Wie niet met medewerkers in gesprek gaat over hun wensen, laat kansen liggen,’ stelt Irene Klein Bog, senior research consultant bij InnerVoice.
De behoefte aan flexibiliteit, zingeving en werkgeluk groeit. Werkgevers die daarop inspelen, versterken niet alleen hun aantrekkelijkheid als werkgever en vergroten de betrokkenheid en tevredenheid binnen hun organisatie, ze zorgen óók voor minder ongewenst verloop en minder verzuim. ‘Luisteren naar medewerkers levert waardevolle input op voor het moderniseren van arbeidsvoorwaarden en cao-afspraken,’ zegt Klein Bog. ‘Zo blijf je als organisatie wendbaar en toekomstgericht.’
Verder kijken dan salaris
Nog vaak denken partijen dat het vooral gaat om salaris, zeker in een krappe arbeidsmarkt. Begrijpelijk, maar volgens Klein Bog is dat niet genoeg. ‘Salaris is een belangrijke basis, zeker in de beginfase. Maar mensen wennen er snel aan. Het biedt geen structurele oplossing voor bijvoorbeeld werkdruk of behoefte aan flexibiliteit. Andere arbeidsvoorwaarden kunnen minstens zo waardevol zijn en zijn soms zelfs makkelijker te realiseren.’ Werkgevers doen er goed aan breder te kijken. Denk aan extra vrije dagen, ontwikkelmogelijkheden of flexibele werktijden. ‘Die dragen bij aan duurzame inzetbaarheid en werkgeluk en vragen om maatwerk.’ Steeds meer organisaties bieden hun medewerkers keuzemogelijkheden binnen het arbeidsvoorwaardenpakket. Denk aan een individueel keuzebudget of de mogelijkheid om extra verlof te kopen. ‘Dat is een positieve ontwikkeling die aansluit bij de wens om zelf regie te voeren over werk en privé. Toch is het ook dan belangrijk om goed in beeld te hebben waar medewerkers waarde aan hechten. Wat voor de één belangrijk is, hoeft dat voor een ander niet te zijn.’
Onderzoek als startpunt voor verandering
Volgens Klein Bog is het cruciaal om rekening te houden met verschillende levensfases. ‘Vrije tijd is voor iedereen belangrijk, maar de reden verschilt. Jongeren willen vaak hun eigen levenleiden, leuke dingen willen kunnen (blijven) ondernemen; ouderen hebben het meer nodig in het kader van duurzame inzetbaarheid, om rust te pakken om op een gebalanceerde manier tot hun 67ste te kunnen werken.’ Ook de voorkeuren rond werktijden lopen uiteen. ‘Door ruimte te bieden, laat je zien dat je medewerkers serieus neemt. Dat vraagt om beleid dat zowel collectief als persoonlijk is. Sommige afspraken maak je individueel, zoals over salaris. Maar de meeste arbeidsvoorwaarden raken de hele organisatie. Dan is het belangrijk om te weten: wat leeft er écht?’ Daarom voert InnerVoice inopdracht van diverse organisaties onderzoek uit naar arbeidsvoorwaarden. Het doel:
door inzicht te krijgen in wat medewerkers belangrijk vinden en waar de knelpunten zitten, de organisatie handvatten bieden bij
het vervolmaken van hun arbeidsvoorwaarden pakket. Het verbaast Klein Bog hoe weinig dit nog gebeurt. ‘Vaak hoor je: “Ze zijn toch niettevreden.” Maar waarop is dat gebaseerd?
Onze ervaring is dat die ontevredenheid wel meevalt. En áls die er is, is het juist belangrijk te weten waar dat in zit. Dan kun je erop inspelen, het gesprek aangaan en uitleggen waarom aanpassingen niet mogelijk zijn. En onderzoek haalt niet alleen de ontevredenheid naar boven, maar juist ook waarover medewerkers wel tevreden zijn. Aspecten die je moet koesteren!’ Onze onderzoeksaanpak is zorgvuldig. We combineren interviews, groepsgesprekken en vragenlijsten om een breed en representatief beeld te krijgen. Daarbij houden we rekening met verschillen tussen medewerkers, zodat je echt gericht kunt werken aan oplossingen.’ Het effect is tweeledig: ‘Medewerkers voelen zich gehoord. Dat versterkt hun gevoel vanwaardering en betrokkenheid. Tegelijkertijd krijg je als organisatie heldere inzichten waarmee je je arbeidsvoorwaarden beter kunt afstemmen op wat medewerkers daadwerkelijk nodig hebben in hun werk en leven. En het geeft input voor OR overleggen en/of CAO onderhandelingen’
Samen bouwen aan een sterker pakket
‘Onze ervaring op basis van onderzoek leert dat gebalanceerde arbeidsvoorwaarden een cruciale factor zijn om medewerkers aan te trekken, te binden én te boeien. Het gaat om het geheel: van salaris tot werk-privébalans en ontwikkelmogelijkheden. Door medewerkers actief te betrekken, maak je het verschil. Gebalanceerde arbeidsvoorwaarden zijn een essentieel instrument. Organisaties die daarin investeren, mét hun medewerkers, bouwen aan een sterke, toekomstbestendige werkcultuur.’
