Beursgenoteerde bedrijven zijn met ingang van dit boekjaar verplicht om te rapporteren over hun ESG-prestaties – environment, social responsibility, governance. Grote ondernemingen vallen vanaf 2025 onder de nieuwe SCRD-richtlijn.
‘Europa wil dat organisaties transparant zijn over hun prestaties en inspanningen’
Beleidsadviseur ICT en Accountancy Jacques Urlus is binnen de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) specialist op het gebied van XBRL, de coderingstaal voor digitaal rapporteren. Hij ‘Ik denk dat veel partijen zich op dit moment zorgen maken over wat op hen afkomt. Denk aan accountants, softwareleveranciers en vooral ook de ondernemers. Hoe en wat je precies moet rapporteren, is nog niet bekend. Je wilt als organisatie weten welke informatie je precíes moet verstrekken. De jaarrekening doen we al tientallen jaren. Dit is compleet nieuw.’ Hij adviseert ondernemingen alleen die gegevens te verzamelen die de taxonomie voorschrijft. ‘Anders ga je misschien een heleboel gegevens produceren die je mogelijk helemaal niet nodig hebt.’
Bouwinstructie
Taxonomie is de term voor de vooraf gedefinieerde informatie die je als onderneming moet opnemen in de verslaglegging. Het gaat daarbij ook om technische zaken, zoals dat een postcode uit vier cijfers en twee letters zonder spatie bestaat. Dit zorgt ervoor dat systemen de gegevens een, twee, drie geautomatiseerd kunnen verwerken en controleren. De definitieve taxonomie voor duurzaamheidsrapportages wordt pas halverwege dit jaar verwacht, vertelt Urlus. Om uit te leggen waarvoor het dient, vergelijkt hij het met een bouwinstructie die voor elke organisatie hetzelfde is. ‘Om een beeldspraak te gebruiken, iedereen maakt dezelfde IKEA-kast. En omdat we allemaal dezelfde instructie gebruiken, kunnen we zien wie de kast het de beste in elkaar zet. Dat is wat nu gebeurt met de verplichte niet-financiële rapportage.’ Het is eigenlijk een trappetje, stelt hij. ‘De consistentie zorgt ervoor dat je vergelijkbaar bent. En als je vergelijkbaar bent, heb je ineens transparantie. En daar gaat het uiteindelijk om. Europa wil dat organisaties transparant zijn over hun prestaties en inspanningen qua sociale en duurzame doelen. Zodat buitenstaanders inzicht krijgen in waar een organisatie staat, wat de plannen zijn en welke risico’s er zijn. Uiteindelijk moet je dat met een druk op de knop kunnen vergelijken.’
Gelijk speelveld
Hij legt aan de hand van een voorbeeld het belang van taxonomie uit. ‘Als ik aan een student de opdracht geef om bij de KVK de jaarcijfers op te vragen om mij een top 10 van best verdienende bestuurders aan te leveren, mag ik blij zijn als ik over een jaar een antwoord heb. Terwijl ik hetzelfde antwoord misschien wel binnen een paar minuten krijg als alle bedrijven hetzelfde concept gebruiken voor “bezoldiging bestuurder”. Dát is de kracht van standaardisatie.’ Hij benadrukt het maatschappelijk belang van transparantie. ‘De publieke opinie gaat op je letten. Als organisatie wil je dan ook wel veranderen. Ik ben er heilig van overtuigd dat er lijstjes komen met de tien meest vervuilende ondernemingen per Europees land en dat jaarlijks zal worden gekeken naar de vooruitgang van bedrijven. Dat is ook precies de bedoeling.’ In de taxonomie staat straks precies beschreven welke informatie moet worden opgenomen in het niet-financiële verslag. Deze is leidend, waarschuwt Urlus. ‘Je hebt geen keuzevrijheid. Ga niet zelf bepalen wat je nodig hebt. Laat het over aan de taxonomie. Als je dat als uitgangspunt neemt, voorkom je dat je straks terug moet naar de tekentafel, omdat de helft van de informatie niet compleet of onjuist is.’ Vanaf boekjaar 2025 gaat de CSRD-verplichting gelden voor rond de 12.000 grote ondernemingen in Nederland. In eerste instantie geldt voor de goedkeuring van het niet-financiële verslag “een beperkte mate van zekerheid”. De CSRD-richtlijn is nog maar een eerste stap. In 2027 volgt ESAP, European Single Acces Point, met alle financiële en niet-financiële informatie van grote ondernemingen op één plek. Het is een uitdaging voor alle partijen om op tijd klaar te zijn, maar Urlus is optimistisch. ‘Ik heb de afgelopen jaren al hele hoop nieuwe verplichtingen meegemaakt en op de een of andere manier is de deadline altijd gehaald. Dat verwacht ik nu ook.’
