Darmkanker wordt steeds eerder ontdekt, dankzij grootschalige screening. Maart is Darmkanker Awareness Maand. De belangrijkste winst van de vroegtijdige screening is het voorkomen van darmkanker. Maag-darm-leverartsen Meike Hirdes en Manon van der Vlugt zijn blij met de invoering van het landelijk bevolkingsonderzoek, maar benadrukken dat je bij darmklachten niet moet wachten op een uitnodiging.
Het bevolkingsonderzoek darmkanker heeft tot doel darmpoliepen, het voorstadium van darmkanker, en darmkanker zelf in een zo vroeg mogelijk stadium vast te stellen. Dit maakt de kans op een succesvolle behandeling groter. Darmpoliepen en vroege vormen van darmkanker geven meestal geen klachten dus is actieve opsporing nodig. Dit kan bijvoorbeeld met een ontlastingstest die sporen bloed opspoort.
Darmklachten
Het advies van de beide darmspecialisten is om mee te doen aan het onderzoek als je een uitnodiging krijgt. “Ga naar je huisarts als je twijfelt over deelname of vragen hebt over het onderzoek.” Daarentegen, heb je darmklachten – zoals bloedverlies bij de ontlasting, buikpijn of een verandering van het ontlastingspatroon – dan moet je niet wachten op deze test maar direct naar je huisarts gaan.
Betere voorspeller
Tot 2014 werd een dikke darmonderzoek voornamelijk aangeboden bij de verdenking van darmkanker op basis van klachten of als er binnen de familie een verhoogd risico was op het ontwikkelen van darmkanker. “We zien nu mensen die geen symptomen hebben, maar door het bevolkingsonderzoek naar ons verwezen zijn omdat ze een verhoogde kans hebben op poliepen of darmkanker,” vertelt Manon van der Vlugt. Bij het bevolkingsonderzoek vormt de ontlastingstest een eerste filter. “Als je in de ontlasting bloedsporen aantreft, kan dat wijzen op het hebben van darmkanker of grote poliepen.”
Meike Hirdes: “Het hebben van een positieve test is een veel betere voorspeller van het vinden van afwijkingen in je darmen dan het hebben van klachten. Veel mensen met poliepen of darmkanker merken daar weinig van. In die zin is het bevolkingsonderzoek een grote vooruitgang.” De hoop is op termijn minder darmkanker en minder vaak vergevorderde vormen van darmkanker vast te stellen, vertelt Van der Vlugt.
Kijkonderzoek
Sinds de invoering van het bevolkingsonderzoek is het stadium waarbij darmkanker wordt ontdekt veel gunstiger. Hirdes: “Het belangrijkste doel is dat je de sterftecijfers naar beneden ziet gaan. Dat zien we ook gebeuren.” In het bevolkingsonderzoek worden naar verhouding minder vergevorderde tumoren vastgesteld, vertelt Van der Vlugt. “We vinden veel vaker darmtumoren die nog herkenbaar zijn als een poliep, waarbij de overgangsfase nog maar net is ingezet. Vroeger stuitte je veel vaker op een vergevorderde tumor.” Meike Hirdes valt bij: “Het mooie daarvan is dat je een steeds groter deel van de mensen niet meer hoeft te opereren en de vroegtijdige kanker met het dikke darmonderzoek kunt verwijderen.” Dat is een enorme winst voor patiënten in de kwaliteit van leven.
Preventie
Er is niet één oorzaak aan te wijzen voor darmkanker, stelt Hirdes. “Er zijn wel bepaalde associaties in het dieet gevonden, zoals veel rood of voorbewerkt vlees eten. Maar een relatie zoals bij longkanker en roken zie je niet. Er zijn te veel invloeden.” Van der Vlugt vult aan: “Gezond leven en veel groenten zijn een soort van inkoppers. Je kunt je beter focussen op individuele risicofactoren die spelen. We weten bijvoorbeeld dat mensen die roken vaker poliepen hebben.” Er is één factor die wat de darmspecialisten betreft extra aandacht mag hebben. Mensen met een verhoogd risico op darmkanker, op basis van de familiegeschiedenis, zijn zich hier vaak niet van bewust. Huisartsen en specialisten kunnen hen hier actief op wijzen. Dat gebeurt nu nog te weinig.
Manon van der Vlugt (maag-darm-lever arts)
Voor meer informatie over de mogelijkheden voor een een darmonderzoek bezoek de website van bergmanclinics.